Рейтер агентлиги қўлга киритган «Россия темир йўллари» ҳужжатига кўра, мамлакатнинг етакчи экспортчилари — алюминий ишлаб чиқарувчи «Русал» ва нефт компанияси «Газпромнефт» темир йўл орқали юк ташиш режаларини кескин камайтирган. Бу эса Россия иқтисодиётидаги сўнгги сустлашув тенденцияларини яна бир бор тасдиқламоқда.
Мазкур ҳужжат 2025 йил учун юк ташиш прогнози қайта кўриб чиқилгани туфайли «Россия темир йўллари» қўшимча равишда 32,5 миллиард рубл (408 миллион доллар) ёки 3,5% сарф-харажатни қисқартириши кўзда тутилмоқда. Таъкидлаш жоизки, компания аллақачон 2024 йилга нисбатан инвестиция харажатларини 40%га камайтиришни режалаштирган эди.
Компаниянинг юк ташиш ҳажми 2024 йилда сўнгги 15 йил ичидаги энг паст кўрсаткичга тушган. Бу кўрсаткич Россиянинг экспортга йўналтирилган саноати ҳолатини баҳолашда муҳим индикатор ҳисобланади.
2025 йилда “Россия темир йўллари» жами 1,24 миллиард тонна юк ташишни режалаштирган бўлса-да, ҳозирда бу кўрсаткич 36,7 миллион тоннага камайиши кутилмоқда. Ҳужжатда «Русал», «Северстал», «ММК» каби ўнлаб йирик компаниялар юк ҳажмини камайтиргани қайд этилган.
Расмий маълумотларга кўра, жорий йилнинг январ–апрел ойларида юк ташиш ҳажми 2024 йилнинг шу даврига нисбатан 6,8%га камайган.
Компания биринчи вице-президенти Вадим Михайлов тайёрлаган тақдимотда айтилишича, инвестиция режаси фақат истисно ҳолатларда ўзгартирилиши мумкин. Қисқартиришнинг асосий сабаблари қаторида Россия марказий банкининг юқори фоиз сиёсати (ҳозирда 21%) натижасида қурилиш суръатларининг пасайиши ва пўлат ишлаб чиқарувчиларнинг юк юклаш ҳажмини камайтириши қайд этилган.
Жумладан, «Северстал», «ММК», «ТМК», «НЛМК» ва «Евраз» компаниялари юк ҳажмини камайтирган экспортчилар сифатида тилга олинган. Айни пайтда, санкциялар таъсирида темир, ёғоч, нефт ва ўғит экспортчилари — «Газпромнефт», «Сургутнефтегаз», «Татнефт» каби компаниялар ҳам ташиш ҳажмини қисқартирган.
Россиянинг темир ва пўлат саноати мамлакат ЯИМининг тахминан 5%ини ташкил этган бўлса-да, санкциялар сабабли юқори даромадли экспорт бозорларини йўқотган. Жаҳон Пўлат уюшмаси ва Chermet Corporation таҳлилларига кўра, 2024 йилда пўлат ишлаб чиқариш, экспорт ва ички талаб ҳам пасайган.
Шунингдек, ҳужжатда Украина дрон ҳужумлари сабабли нефть корхоналарида юзага келган бузилишлар ҳам юк ташиш ҳажми камайишига таъсир қилгани айтилади.