BRICSнинг ягона валютаси лойиҳаси нега амалга ошмади?

29.05.2025 15:40 | 3 дақиқада ўқилади.

BRICS давлатлари томонидан долларга муқобил ягона валюта яратиш ғояси бир неча йиллар давомида муҳокама қилинди. Бироқ, бу ташаббус амалга ошмади ва лойиҳа номаълум муддатга қолдирилди. Бу қарорнинг ортида турли иқтисодий ва сиёсий омиллар ётади.

Brics

Биринчидан, BRICS+ давлатлари ўртасида ягона валюта жорий этиш учун зарур бўлган молиявий ва иқтисодий шарт-шароитлар мавжуд эмас. Европа Иттифоқидан фарқли ўлароқ, БРИКС+ кўпроқ геосиёсий бирлашма бўлиб, унинг аъзолари экспортга йўналтирилган иқтисодиётларга эга. Бу эса уларни умумий валютага ўтишда қийинчиликларга дучор қилади.

Иккинчидан, BRICSСнинг асосий аъзоларидан бири бўлган Ҳиндистоннинг позицияси лойиҳанинг амалга ошмаслигида муҳим роль ўйнади. Ҳиндистон ташқи ишлар вазири Субраманям Жайшанкарнинг таъкидлашича, Ню-Деҳли долларни халқаро иқтисодий барқарорлик манбаи сифатида кўради ва унинг ўрнини босишга интилиш ниятда эмас. Бу эса BRICS аъзолари ўртасида ягона позициянинг йўқлигини кўрсатади.

Учинчидан, АҚШнинг бундай ташаббусларга нисбатан салбий муносабати ҳам лойиҳанинг амалга ошмаслигига таъсир кўрсатди. Хусусан, АҚШ президенти Доналд Трамп BRICSнинг долларга муқобил валюта яратиш ҳаракатларига қарши чиқиб, бундай ҳолатда катта божлар жорий этиш билан таҳдид қилган. Бу эса BRICS давлатларини эҳтиёткорликка ундаган.

Шунингдек, BRICS аъзолари ўртасидаги сиёсий ва иқтисодий қарама-қаршиликлар ҳам лойиҳанинг амалга ошишини қийинлаштирди. Масалан, Ҳиндистон ва Хитой ўртасидаги чегара низолари, Бразилия ва Жанубий Африка Республикасининг ички сиёсий муаммолари каби омиллар умумий валюта яратишга тўсқинлик қилди.

Натижада, BRICS давлатлари ягона валюта яратиш ўрнига, миллий валюталарда савдо-сотиқни ривожлантириш ва BRICS Pay каби тўлов тизимларини жорий этишга эътибор қаратишмоқда. Бу эса долларга бўлган боғлиқликни камайтиришга қаратилган амалий қадамлардан бири ҳисобланади.