Хитойнинг қимматбаҳо минералларга қўйган экспорт чекловлари глобал хавотир уйғотди

04.06.2025 15:20 | 4 дақиқада ўқилади.

Автомобил, авиасаноат ва электрон маҳсулот ишлаб чиқарувчилар Хитойнинг муҳим ер ости минераллари ва магнитлар экспортига чекловлар киритиши сабабли йирик тўхтаб қолишлар ҳақида огоҳлантирмоқда.

Xitoy

Хусусан, Германия ва Ҳиндистон автоконцернлари ушбу вазият ишлаб чиқаришни тўхтатиши ва иқтисодиётни издан чиқариши мумкинлигини билдирмоқда. АҚШ, Европа ва Осиёдан келган дипломатлар ва компаниялар Пекиндан магнитлар экспортига рухсатномаларни тезлаштиришни талаб қилмоқда.

Хитой апрелда ер ости элементлари ва магнитлар экспортини вақтинча тўхтатди. Бу қарор бутун дунё бўйлаб юқори технологияли саноат тармоқларини – автомобил, дрон, робот, ҳарбий жиҳозлар ва электроника ишлаб чиқаришни издан чиқариши мумкин.

АҚШ Президенти Доналд Трамп буни Хитойнинг иқтисодий босими сифатида баҳоламоқда. Трамп ва Си Жинпинг яқин кунларда бу масала бўйича музокара ўтказиши кутилмоқда. Вашингтон расмийлари Женева савдо келишувига зид ҳолатларни текширмоқда.

Хитой портларида магнитлар юклари лицензиялар тайёр бўлмагунча туриб қолган. Бу эса, айниқса, ёз охирига қадар автомобил ишлаб чиқариш тўхташи мумкинлигини англатади. Германия автосаноати уюшмаси раҳбари Ҳильдегард Мюллер Reuters агентлигига шундай дейди: «Агар вазият тезда ўзгармаса, ишлаб чиқариш тўхташи мумкин».

АҚШнинг собиқ энергетика дипломатларидан бири Фрэнк Фэннон бу вазиятни кутилган натижа, деб баҳолади: «АҚШ ўз ресурсларини ишга солиб, маҳаллий ишлаб чиқаришни кучайтириши лозим. Вақт ўтиб бўлди».

Япония, Ҳиндистон ва Европа делегациялари Пекиндаги расмийлар билан учрашувга тайёргарлик кўрмоқда. Ҳиндистонда «Bajaj Auto» компанияси таъкидлашича, Хитойдан магнитлар келиши кечикса, электромобиллар ишлаб чиқариш тўхташи мумкин.

Май ойида General Motors, Toyota, Volkswagen ва бошқа автогигантларни бирлаштирган ташкилот АҚШ маъмуриятига мурожаат қилиб, Хитой магнитларисиз муҳим автокомпонентлар – моторлар, камералар, ёритиш тизимлари ва хавфсизлик ускуналари ишлаб чиқариш имконсизлигини билдирган.