Калифорния губернатори Гэвин Нюсом ва мамлакатдаги иккинчи йирик шаҳар — Лос-Анжелес мэри Оқ уйни фитна ва қўрқув уруғини сочишга уринишда айбламоқда, деб ёзади BBC.
АҚШ мудофаа вазири Пит Ҳегсетт «агар зўравонлик давом этса» Пентагон Лос Анжелесга армия бўлинмаларини юборишга тайёр эканидан огоҳлантирди. Унинг айтишича, қўшни Кэмп-Пендлтондаги денгиз пиёда аскарлари «юқори даражада шай ҳолати»да тайёр турибди, деб хабар беради Reuters.
Шанба куни АҚШнинг Иммиграция ва божхона полицияси (ICE) федерал агентлари Парамаунт туманида намойишчилар билан тўқнашди. Бу жой Лос Анжелеснинг жанубий-шарқида жойлашган бўлиб, баъзи намойишчилар Мексика байроқларини кўтариб чиққан эди. Лос Анжелес марказидаги яна бир намойишда шанба кечаси тахминан 60 киши «ICE, Лос-Анжелесдан йўқол!» деган шиорларни бақирганча йиғилишди.
Парамаунт аҳолисининг 80 фоизидан ортиғини лотин америкаликлар ташкил қилади. Оммавий тартибсизликларни тарқатишда кўз ёш оқизувчи газлар ва ёруғлик-товуш гранаталаридан фойдаланилди.
Оқ уй Трамп «Қонун ва тартибни тиклаш учун аралашди», чунки Гэвин Нюсом томонидан самарали бошқарув олиб борилмаган, деб баёнот берди.
«Нюсомнинг Лос Анжелесда Трамп аралашгунча ҳеч қандай муаммо бўлмаган, деган гапи очиқ ёлғон. Ҳаммаси тартибсизлик, зўравонлик ва қонунсизликни кўрди — агар, албатта, Гэвин Нюсом бундай ҳолатларни муаммо деб ҳисобламаётган бўлса», — дейилади Оқ уй баёнотида.
Трамп эса «бундан аввал буюк бўлган Америка шаҳри» ноқонуний мигрантлар томонидан эгаллаб олинганини айтди.
«Ҳозирда шафқатсиз, исёнкор тўдалар федерал агентларимизга ҳужум қилмоқда, депортация амалиётларига тўсқинлик қилмоқда, аммо бу ноқонуний тартибсизликлар бизнинг қатъиятимизни янада мустаҳкамлайди», — деб ёзди АҚШ президенти.
У ички хавфсизлик ва мудофаа вазирлари, ҳамда бош прокурор Пэм Бондига «Лос Анжелесни мигрантлар босқинидан озод этиш ва тартибсизликларга барҳам бериш учун барча зарур чораларни кўриш» буйруғини берганини билдирди.
«Тартиб тикланади, ноқонуний мигрантлар чиқариб юборилади ва Лос Анжелес озод этилади», — деди Трамп.
Трамп аввалроқ намойишларни, яъни иммиграция қонунларининг бажарилишига тўсқинлик қилишни «АҚШ ҳукуматига қарши исён шакли» деб атаган ва Миллий гвардия қўшинларини жойлаштириш тўғрисидаги меморандумни имзолаган эди. Бу меморандум «илдиз отган қонунсизликни бартараф этиш» мақсадида қабул қилингани айтилди.
Умумий ва федерал қонунлар тўплами бўлган АҚШ Қонунлар кодекси 10-бўлимига кўра, президент Миллий гвардияни федераллаштириш, яъни штатларнинг ҳарбий кучларини марказий бошқарувга олиб, ҳукуматга қарши «исён ёки исён хавфи» ҳолатларида жанговар шай ҳолатга келтириш ҳуқуқига эга. Трамп шу ҳуқуқидан фойдаланиб, Лос Анжелесга 2000 нафар Миллий гвардия ҳарбийсини юборди.
Оқ уй баёнотига кўра, Миллий гвардия хизматчилари «ICE ва бошқа федерал агентликларнинг ходимларини вақтинча ҳимоя қилади».
Баёнотда айтилишича, улар 60 кунга жойлаштирилади, якуний қарор эса АҚШ мудофаа вазири ихтиёрида экани қайд этилган.
Калифорния губернатори Гэвин Нюсом бу қарорни «қасддан фитначи ҳаракат» деб атади. У Х ижтимоий тармоғида Трамп Миллий гвардияни «ҳуқуқ-тартибот органлари етишмагани учун эмас, балки шоу кераклиги учун жойлаштирмоқда», деб ёзди.
«Уларга шоу яратиб берманг. Ҳеч қачон зўравонликка йўл қўйманг. Тинч йўл билан фикрингизни билдиринг», — дея мурожаат қилди у намойишчиларга. Губернатор Миллий гвардиянинг иштирокини «тангликни янада кучайтиради» деб ҳисоблайди.
Нюсом Reuters агентлигига берган баёнотида Пентагон раҳбарининг армиядан фойдаланиш эҳтимоли ҳақидаги баёнотини «нормал бўлмаган хатти-ҳаракат» деб атади. Унга кўра, «АҚШ ҳудудида ўз фуқароларига қарши денгиз пиёда аскарларини юбориш таҳдиди қилиш мумкин эмас».
Трамп Truth Social саҳифасида «агар Калифорния губернатори ва Лос Анжелес мэри Карен Басс ўз вазифаларини уддалай олмасалар, «федерал ҳукумат аралашади ва БЕТАРТИБЛИКЛАР ВА ТАЛОН-ТОРОЖЛАР билан керакли тарзда шуғулланади!!!» деб ёзди. (Имло асл ҳолда сақланган).
АҚШ президенти Миллий гвардияни маълум мақсадларда, жумладан, «исёнларни бартараф этиш» учун юбориш ваколатига эга.
Лос Анжелес мэри эса аввалроқ ICE агентлигини мамлакатнинг иккинчи йирик шаҳрида қўрқув уруғини сочишга уринишда айблаган.
Аҳолини рўйхатдан олиш маълумотларига кўра, Лос Анжелес аҳолисининг катта қисми испан тилида гаплашади ва чет элда туғилган. Трамп эса ноқонуний мигрантларга қарши курашни ўзининг иккинчи президентлик муддатининг устувор йўналишларидан бирига айлантирган.
«Чет эл байроқлари билан исёнчилар иммиграция хизмати ходимларига ҳужум қилмоқда, Америка сиёсий раҳбариятининг ярми эса чегара назоратини ёмонлик деб ҳисоблаяпти», — деб хитоб қилди Трампнинг танқидчиларига қарата АҚШ вице-президенти Жей Ди Вэнс Х ижтимоий тармоғида.
Оқ уйнинг юқори даражали ёрдамчиси, иммиграция масалаларида қаттиққўллик тарафдори Стивен Миллер эса намойишларни «зўравон исёнчилар» деб баҳолади.
Reuters манбаларига кўра, АҚШ ҳукумат ҳанузгача ҳарбий кучлар орқали исёнларни бартараф этиш тўғрисидаги 1807 йилги қонундан фойдаланмаган. Бу қонун президентга АҚШ армиясидан тартиб сақлаш ва бетартибликларни бартараф этиш учун фойдаланиш ҳуқуқини беради. У охирги марта 1992 йилда Лос Анжелесдаги тартибсизликлар давомида, Калифорния губернатори сўрови билан қисман қўлланган.
Қўлга олиш ва ҳибсга олишлар
Лос Анжелес округи шериф департаменти (LASD) BBCʼга хабар беришича, намойишлардан сўнг бир киши қўлга олинган, яна бир нечта одам ҳибсга олинган.
Департамент ушбу қўлга олиш қайси айблов билан боғлиқ эканини аниқламади, аммо жума кунги бетартибликлар вақтида файерлар отилиши ва шиша идишлар отилиши каби зўравонлик ҳолатлари қайд этилганини билдирди.
LASD маълумотига кўра, икки нафар шериф ёрдамчиси тан жароҳати олган ва касалхонага ётқизилган, уларнинг ҳаётига хавф йўқ ва улар тез орада соғлом ҳолда чиқарилган.
BBCʼга берилган баёнотда Hyundai автомобили ёниб кетгани ва маҳаллий савдо марказида чиққан ёнғин тезда ўчирилгани айтилган.
Лос Анжелес полиция бошқармаси аввалроқ шаҳар марказида тарқалиш буйруғига бўйсунмаган «бир неча киши» ушланганини ва улар ҳибсга олинганини маълум қилган.
ICE қандай ташкилот ўзи?
АҚШ Иммиграция ва божхона полицияси (ICE) — бу федерал агентлик бўлиб, мамлакатда ноқонуний равишда бўлиб турган шахсларни аниқлайди, қўлга олади ва депортация қилади.
Трамп январда иккинчи президентлик муддатини бошлаганидан бери ноқонуний мигрантларни оммавий депортация қилишга ваъда берган, шу сабаб ICE агентлари томонидан қўлга олишлар сони ортиб бормоқда.
CBS телеканали маълумотларига кўра, Трампнинг иккинчи муддати давомида ICE агентлари томонидан амалга оширилган қўлга олишлар сони 100 мингтадан ошиб кетган.
Оқ уй матбуот релизида шундай дейилади: «Сўнгги кунларда Лос-Анжелес (Калифорния)даги депортация амалиётларини ўтказаётган ICE ходимлари ва федерал ҳуқуқ-тартибот органлари агентларига ҳужум қилган тажовузкор тўдалар кузатилмоқда».
Шанба куни Трампнинг «чегара ишлари бўйича раҳбари» Том Ҳоман ICE амалиётларини назорат қилиш учун Лос Анжелесга етиб бориб, «зўравонлик ёки хусусий мулкка шикаст етказиш ҳолатларига мутлақо тоқат қилинмайди», деб баёнот берди.