Унинг сўзларига кўра, Жанубий Кореянинг янги президенти Ли Же Мюнгнинг Пёнгянг билан муносабатларни яхшилаш ҳаракатлари, жумладан, чегара ҳудудида карнай орқали тарғибот эшиттиришларини тўхтатиш таклифи, Шимолий Корея учун аҳамиятсиз.
Бу баёнот 28 июль куни Шимолий Корея давлат оммавий ахборот воситалари орқали эълон қилинди.
Жанубий Корея узоқ йиллар давомида Шимолий Кореяга қарши психологик уруш воситаси сифатида чегара ҳудудларига кучли овозли карнайлар ўрнатиб, улар орқали мусиқа, янгиликлар ва Шимолий Корея ҳукуматини танқид қилувчи ахборотларни эшиттириб келган. Бу эшиттиришлар Пёнгянгни жуда безовта қилган, чунки улар Шимолий Корея фуқароларини ташқи дунё билан таништиради ва режим пропагандасига салбий таъсир қилади.
Яқинда Сеул бу эшиттиришларни минтақадаги кескинликни камайтириш ёки дипломатик эшикларни очиш мақсадида тўхтатишга қарор қилди.
Шимолий Корея раҳбар партиясининг тарғибот бўйича юқори лавозимли расмийси Ким Ё Жонг Жанубий Корея ҳукуматининг чегара ҳудудида карнай орқали эшиттиришларни тўхтатиш қарорини танқид қилди.
У бу қарорни «дастлаб қилмаслик керак бўлган нарсадан ортга қайтиш» деб атади. Унинг айтишича, агар Жанубий Корея фақат бир неча «меҳрибон сўзлар» билан аввалги қарорларини бекор қилиш мумкин деб ўйлаётган бўлса, бу жуда катта хато бўлади.
Шунингдек, Ким Жанубий Корея президенти Ли Жэ Мюнг маъмуриятини «хаёлпарастлик»да айблади. Сабаби, Ли бошчилигидаги ҳукумат шу ойда Шимолий Корея етакчиси Ким Жонг Унни октябрда бўладиган Осиё-Тинч океани иқтисодий саммитига таклиф этиш ғоясини қўллаб-қувватлаган.
Ким Ё Жонгнинг сўзларига кўра, Жанубий Корея ҳукумати АҚШ билан ҳарбий иттифоққа кўр-кўрона ишонмоқда ва Шимолий Кореяга қарши сиёсат юритишга ҳаракат қилмоқда. Бу эса аввалги президент Юн Сук Йол давридаги консерватив сиёсатдан деярли фарқ қилмайди.
Ким шундай деди: «Бизнинг позициямиз аниқ — Сеул қандай сиёсат юритмасин ва қандай таклиф билдирмасин, биз бунга қизиқмаймиз. Жанубий Корея билан учрашишимиз ҳам, гаплашишимиз ҳам учун ҳеч қандай сабаб йўқ».
Жанубий Корея қандай позицияда?
Ўтган ойда қисқа муддатли ҳарбий ҳолат эълон қилиниб, президент Юн лавозимидан четлатилгач, унинг ўрнини янги президент Ли эгаллади. У Корея урушидан (1950–1953) бери техник жиҳатдан уруш ҳолатида бўлиб келаётган Шимолий ва Жанубий Корея ўртасидаги муносабатларни яхшилаш истагини билдирди.
Чунки Ли раҳбарлик қилиб келаётган чап қанот Демократик партияси анъанавий тарзда Шимолий Корея билан мулоқотни қўллаб-қувватлаб келади. Бу партия аввалги президент Юн бошчилигидаги консерватив Халқ ҳокимияти партиясидан фарқ қилади.
Шунингдек, июль ойи бошида Жанубий Корея ҳукумати денгизда тасодифан Жанубга ўтиб кетган олти нафар шимолий кореяликни ватанга қайтарганини маълум қилди.
Кореянинг иккига ажралиши. Корея уруши
Жанубий Корея ва Шимолий Корея ўртасидаги уруш 1950 йил 25 июнь куни бошланган бўлиб, XX асрнинг энг муҳим ва фожиали қуролли можароларидан биридир. Бу уруш Корея яриморолининг икки қисмга — шимол ва жанубга бўлиниб қолишига сабаб бўлган сиёсий ва мафкуравий келишмовчиликлар натижасида юзага келган.
Иккинчи жаҳон урушидан сўнг Корея ҳудуди 38-параллел бўйлаб иккига бўлинади: шимолий қисмда Совет Иттифоқи таъсирида коммунистик режим (Ким Ил Сунг бошчилигида), жанубда эса АҚШ қўллаб-қувватлаган капиталистик ҳукумат (Сингман Ри раҳбарлигида) шаклланади. Ҳар икки томон бутун Корея устидан назорат ўрнатишни хоҳлаган, бу эса кескин рақобат ва қарама-қаршиликни келтириб чиқарган.
1950 йил 25 июнь куни Шимолий Корея кутилмаганда Жанубий Кореяга кенг кўламли ҳужум уюштириб, қисқа вақт ичида пойтахт Сеулни эгаллайди. Бу ҳаракат БМТ томонидан ташқи агрессия сифатида баҳоланади. АҚШ бошчилигидаги БМТ кучлари генерал Дуглас МакАртур раҳбарлигида Жанубни қўллаб-қувватлаб урушга қўшилади. Улар Инчхон портига муваффақиятли десант тушириб, Шимолий Корея кучларини орқага суради ва шимолий ҳудудларга, ҳаттоки Хитой чегарасигача кириб боради. Бироқ бу Хитой Халқ Республикаси томонидан таҳдид деб баҳоланади ва Хитой ўз қўшинларини урушга жалб қилади. Бу орада жанговар ҳаракатлар яна Жануб томонга силжийди.
1951 йилдан бошлаб уруш 38-параллел атрофида барқарор фронт чизиғига айланади ва ҳар икки томон оғир йўқотишларга учрайди. Уруш уч йил давом этиб, миллионлаб инсонлар ҳалок бўлади ёки бедарак йўқолади. Ниҳоят, 1953 йил 27 июль куни Панмунжомда ўт очишни тўхтатиш бўйича келишув имзоланади. Аммо урушни расман якунловчи тинчлик битими ҳеч қачон тузилмаган. Бу эса Жанубий ва Шимолий Корея техник жиҳатдан ҳалигача уруш ҳолатида эканлигини англатади.
Бугунги кунда икки Корея ўртасида «Демилитаризацияланган зона» (DMZ) деб аталувчи энг ҳарбийлаштирилган чегара мавжуд. Минтақадаги вазият ҳануз нозиклигича қолмоқда — вақт-вақти билан сиёсий тарангликлар, ҳарбий машқлар, ракета синовлари ва дипломатик ҳаракатлар кузатилади. Корея уруши нафақат икки давлатни, балки бутун минтақани геосиёсий жиҳатдан узоқ йилларга шакллантирган тарихий фожиа бўлиб қолмоқда.
Меҳриноза Фармонова тайёрлади.