Венгрия Россия президенти Владимир Путиннинг АҚШ президенти Доналд Трамп билан Будапештда ўтказиладиган саммитга бемалол кириши ва чиқишини кафолатлашини маълум қилди. Бу ҳақда мамлакат Ташқи ишлар вазири Петр Сийярто хабар берди.
Вазирнинг таъкидлашича, Венгрия Россия раҳбарини «ҳурмат билан ва ҳеч қандай чекловларсиз» қабул қилади. Бир кун олдин Трамп Украинадаги урушни тўхтатиш йўлларини муҳокама қилиш учун Путин билан учрашув ўтказишга келишиб олганини эълон қилганди. Кремл музокараларга тайёргарлик кўрилаётганини тасдиқлади ва айнан Америка томони Будапештни музокара майдони сифатида таклиф қилганини ҳамда Москва бунга рози бўлганини айтди.
Бош вазир Виктор Орбан Путин ва Трампни таклиф қилиш «Венгриянинг тинчликка йўналтирилган уч йиллик изчил сиёсати» натижаси эканлини билдирди. Унинг айтишича, Будапешт муваффақиятли музокаралар учун барча шароитларни тақдим этишга тайёр «тинчлик ороли»га айланган.
Бироқ, Путиннинг ташрифи Европада кескин баҳсларга ва Москвада хавотирларга сабаб бўлди: агар йўлда Европа Иттифоқи мамлакатларини кесиб ўтишга тўғри келса, Россия раҳбари Будапештга қандай қилиб тўсиқсиз етиб боради?
Венгрия баҳорда Россия президентини ҳибсга олиш учун ордер берган Халқаро жиноий суднинг (ХЖС) Рим статутидан чиқиш жараёнини бошлаган эди. Бу қарор мамлакатни Путинни ушлаб туриш мажбуриятидан озод қилади ва унинг ташрифини ҳуқуқий жиҳатдан хавфсиз қилади.
Аммо Европа Иттифоқининг бошқа мамлакатларида вазият бошқача: уларнинг аксарияти ХЖС аъзолари бўлиб қолмоқда ва ордерларни бажаришга мажбур. Шундай қилиб, Венгрия Путин ҳибсга олиниш хавфисиз ташриф буюриши мумкин бўлган ягона Европа давлатига айланади.
Россия президентининг Будапештга сафари ҳам алоҳида режалаштириш талаб этади. Санкциялар ва Россия давлат самолётларининг Европа Иттифоқининг кўплаб давлатлари устидан парвозини тақиқлаш туфайли йўналиш айланма бўлади. Путиннинг самолёти Венгрияга етиб боргунча эҳтимол Болгария ва Сербия ҳаво ҳудудидан учиб ўтади.
Сербия Гаага суди мажбуриятлари билан боғлиқ эмас. Болгария эса, аксинча, Европа Иттифоқига аъзо ва Рим статутини имзолаган — шу сабабли назарий жиҳатдан Путин унинг ҳудудида бўлса, уни ҳибсга олиши шарт. Гарчи бундай ҳолат эҳтимоли жуда кам бўлса-да, расман айнан йўналишнинг Болгария қисми энг хавфли ҳисобланади. Бироқ, агар европаликлар Будапештдаги саммитда Украинада узоқ муддатли тинчлик учун имконият кўрсалар, истисно тариқасида Путиннинг самолётини ўтказиб юборишлари мумкин.