Европа Иттифоқи ва Буюк Британия янги санкциялар пакети доирасида Россия нефти учун нарх потологини 60 доллардан 45 долларга тушириш таклифини муҳокама қилмоқда. Бу ташаббус G7 саммитида АҚШ билан мувофиқлаштирилиши мумкин. Мутахассисларга кўра, агар бундай чора амалга оширилса, Россия бюджетига триллионлаб рубл йўқотиш келтириши мумкин.
Колумбия университетининг глобал энергетика маркази тадқиқотчиси Татяна Митрова бу чорани аввалги санкцияларга нисбатан анча самарали деб баҳолайди. Унинг сўзларига кўра, 45 долларлик чегара Россия нефтига нисбатан Brent брендига бўлган чегирмани 20 долларгача ошириши, нефт трейдерлари ва суғурта компанияларининг Россия билан ишлашдан бош тортишига олиб келиши мумкин.
«Freedom Finance Global» таҳлилчиси Владимир Чернов ҳисоб-китобига кўра, экспорт нархи ҳар 1 долларга тушиши Россия бюджетига йилига 100 млрд рубл камомад келтиради. Демак, 15 долларлик тушиш тахминан 1,5 трлн рубл йўқотишни англатади. Агар чекловлар йил ўртасида киритилса, йиллик йўқотишлар 700–800 млрд рубл атрофида бўлиши мумкин.
Айни пайтда, Владимир Путиннинг фармонига кўра, Россия юқори нарх чегарасига риоя қилувчи харидорларга нефт сотишни тақиқлаган. Шу боис Россия экспортни нарх чекловини тан олмайдиган Осиё давлатларига йўналтиришда давом этмоқда. Бироқ бу бозорда ҳам муваффақият кафолатланмаган эмас — транспорт харажатлари ошиб бормоқда, суғурта масалалари мураккаблашмоқда ва бозорда таклиф ортиб бормоқда.
Бошқа жиҳатдан, Россия «хуфиёна флот» орқали чекловларни четлаб ўтиб келаётганди, аммо 2025 йил 1 июн ҳолатига кўра, бу флотнинг 426 та танкери санкцияларга тушган. Европа уларнинг устига яна 77 та кемани қўшмоқчи. Бундай шароитда Россия учун янги флот ташкил этиш ҳам, бозордаги ўрнини сақлаш ҳам тобора мураккаблашмоқда.
Май ойида Brent нефти 78,5 долларгача кўтарилган бўлса-да, кейин яна 73 доллар атрофига тушди. Яқин Шарқдаги нотинчлик сабаб қисқа муддатли ошиш кузатилган бўлса-да, глобал бозорда таклиф кўпаймоқда ва OPEC+ давлатлари, жумладан Саудия Арабистони, нефт қазиб чиқаришни кескин оширмоқда. Бу эса Россия учун янада мураккаб иқтисодий шароит яратиши мумкин.
Сўнгги таҳлилларга кўра, экспорт камайиши, транспорт харажатларининг ортиши ва нарх босими Россия учун 2022 йилдан буёнги энг оғир иқтисодий хатарга айланиши мумкин.