Uzum Ҳонгконгда Pre-IPO режалаштирмоқда: Ўзбекистоннинг илк «яккашохи»и халқаро саҳнага чиқмоқда

Бу босқич 2027 йилда режалаштирилган тўлиқ IPOга тайёргарлик сифатида амалга оширилади.

2025 йил август ойида хитойлик технология гиганти Tencent Holdings Uzumʼга 70 млн доллар сармоя киритган эди. Бу компания баҳосини 1,5 млрд долларга етказди ва IPO тайёргарлигини тезлаштирди. Uzum ҳаммуассиси ва стратегия бўйича директори Николай Селезнёв бу ҳақида шундай деди:

«Tencent иштирокидан сўнг, Ўзбекистоннинг IT ва финтех бозори дунёнинг энг йирик технология компаниялари томонидан тан олинганини англадик. Бу биз учун янги босқич ва катта имкониятлар дегани»

Бу сармоя Tencentʼнинг Марказий Осиёдаги биринчи йирик технологик лойиҳаси бўлиб, компаниянинг тез ўсаётган рақамли экотизимларга сармоя киритиш стратегиясига мос келади.

Uzumʼнинг 70 млн долларлик инвестиция раундида нафақат Tencent, балки ВР Capital (АҚШ/Лондон) ва FinSight Ventures (АҚШ/Ҳиндистон) каби халқаро фондлар ҳам қатнашган. Бу Ғарб ва Осиё капиталининг уйғунлиги Uzumʼнинг халқаро IPOга тайёргарлигини янада мустаҳкамлайди.

Бугунги кунда Uzum Ўзбекистоннинг энг йирик рақамли экотизимига айланган бўлиб, 17 млндан ортиқ фаол фойдаланувчига эга. Uzum Bank энг тез ўсаётган рақамли банк ҳисобланиб, банк томонидан 2025 йилнинг биринчи ярмида 2 млндан ортиқ Visa картаси чиқарилган. Uzum market эса онлайн тижорат сегментида етакчи: 2025 йилнинг биринчи ярмида 250 млн долларлик савдо ҳажми (GMV) қайд этилган бўлиб, бу ўтган йилга нисбатан 1,5 баравар кўпроқ.

Бу кўрсаткичлар Uzumʼни минтақадаги ягона платформада савдо, тўлов ва кредит хизматларини бирлаштирувчи экотизим сифатида «super-app» моделига айлантирди.

Uzum ҳозирча 2026 йилда 250-300 млн долларлик Pre-IPO раундни ўтказиш ёки халқаро Eurobond чиқариш имкониятларини кўриб чиқмоқда. Бу босқич компания учун нафақат капитал жалб этиш, балки халқаро кенгайиш сари тайёргарлик даври ҳамдир. Жалб қилинадиган маблағ финтех инфратузилмасини кенгайтириш, IFRS халқаро молиявий стандартларига мос ҳисобот тизимини жорий этиш, корпоратив бошқарувни мустаҳкамлаш ҳамда Қозоғистон ва Қирғизистон бозорларига чиқиш орқали минтақавий кенгайишни амалга оширишга йўналтирилади. Бу тайёргарлик 2027 йилга мўлжалланган IPO учун халқаро миқёсда мустаҳкам асос яратади.

Uzum IPO жойлашуви сифатида бир нечта глобал биржаларни ўрганмоқда: Ҳонгконг, Лондон, NASDAQ (АҚШ) ва Абу-Даби. Якуний қарор ҳали қабул қилинмаган, бироқ Ҳонгконг энг кучли номзодлардан бири сифатида кўрилмоқда.

Ҳонгконгнинг 2025 йилда HKEH глобал IPO ҳажми бўйича биринчи ўринни эгаллаб, 66 компания 23 миллиард долларлик сармоя жалб қилди. Май ойида ишга туширилган Technology Enterprises Channel (TECH) технология компаниялари учун рўйхатдан ўтиш жараёнини соддалаштирди. Tencentʼнинг ўзи Ҳонгконгда рўйхатдан ўтган бўлиб, бу Uzum учун стратегик синергия яратади. Абу-Даби компаниянинг расмий рўйхатдан ўтган жойи бўлиб, барқарор регулятив муҳит ва солиққа оид қулайликлар билан ажралиб туради. NASDAQ технологик компаниялар учун энг юқори баҳоланиш ва ликвидликни таклиф этади, бироқ қатъий тартибга солувчи талаблар туфайли кириш жараёни мураккаброқ. Лондон эса тарихан минтақа компаниялари учун таниш платформа, бироқ Brexitʼдан кейинги даврда инвестор ишончи ва тартибга солиш муҳитида ноаниқлик сақланиб қолмоқда.

Uzumʼнинг юксалиши Ўзбекистон ҳукуматининг рақамли иқтисодиёт ва IT соҳаси бўйича сўнгги йиллардаги ислоҳотлари билан бевосита боғлиқ. IT Park Uzbekistan орқали технология компаниялари учун солиқ имтиёзлари, грантлар ва хорижий инвесторлар учун преференциялар тақдим этилмоқда. Натижада, мамлакатда финтеч, онлайн тижорат ва AI йўналишларида ўсиш тезлашди, Uzum эса бу экотизимнинг биринчи йирик муваффақият тимсоли бўлди.

Uzumʼнинг 2026 йилдаги Pre-IPO ёки Eurobond босқичи асосан институционал инвесторлар: йирик фондлар, оилавий офислар ва профессионал сармоядорлар учун мўлжалланган. Оддий инвесторлар учун имконият эса фақат IPOдан кейин, акциялар оммавий савдога чиққач пайдо бўлади.

Аммо бу ерда хавфлар ва ноаниқликлар ҳам бор. Масалан, АҚШ-Хитой таранглиги Ҳонгконгдаги листинг жараёнига таъсир кўрсатиши мумкин. Бозор ҳажми чекланган, Uzum учун минтақавий кенгайиши зарур. Бундан ташқари рақобат кучаймоқда: Yandex, ОЛХ ва бошқа маҳаллий платформалар ҳам бозорда фаол.

Uzum 2024 йилда Ўзбекистоннинг биринчи unicorn компанияси сифатида тарихга кирди.

Бугун эса унинг 1,5 млрд долларлик баҳоси, Tencent каби глобал инвесторлар иштироки ва 2027 йилга мўлжалланган IPO режаси бор, бу мамлакат технология секторида янги давр бошланаётганидан далолат беради. Агар Uzum муваффақиятли IPO ўтказа олса, бу нафақат компания, балки бутун Ўзбекистон учун рақамли иқтисодий сакраш рамзи бўлади.

Г.Бозорова тайёрлади.