Kapital bozori: Ishonchli boshqaruvchilarga moliyaviy talablar kuchaytirildi

O‘zbekistonda kapital bozorini tartibga solish doirasida investitsiya aktivlarini ishonchli boshqaruvchilar faoliyatiga qo‘yiladigan moliyaviy talablar yangilandi. O‘zbekiston Respublikasi Istiqbolli loyihalar milliy agentligi (ILMA) direktorining 2025 yil 14-noyabrdagi buyrug‘i bilan investitsiya aktivlarini ishonchli boshqaruvchilarning o‘z mablag‘lari miqdori va aktivlarning o‘rtacha yillik qiymatini aniqlash tartibi to‘g‘risidagi Nizom tasdiqlandi.

Yangi hujjat 2004 yilda qabul qilingan avvalgi nizom o‘rniga joriy etildi va ishonchli boshqaruvchilar faoliyatini moliyaviy barqarorlik hamda oshkoralik tamoyillari asosida qayta tartibga solishni ko‘zda tutadi. Asosiy yangiliklardan biri — ishonchli boshqaruvchilarning o‘z mablag‘lari miqdoriga qo‘yilgan minimal talabning belgilanishidir.

Nizomga muvofiq, ishonchli boshqaruvchi o‘zi boshqarayotgan investitsiya aktivlarining o‘rtacha yillik qiymatining kamida 5 foizi miqdorida o‘z mablag‘lariga ega bo‘lishi shart. Bu talab boshqaruvchilarning moliyaviy mas’uliyatini oshirish va investorlar mablag‘larini qo‘shimcha himoya qilishga qaratilgan.

O‘z mablag‘lari miqdori ustav kapitali, qo‘shilgan kapital, zahira kapitali, taqsimlanmagan foyda yoki qoplanmagan zarar, maqsadli tushumlar, shuningdek kelgusi xarajatlar va to‘lovlar bo‘yicha zahiralar kabi ko‘rsatkichlar asosida hisoblab chiqiladi. Bunday yondashuv ishonchli boshqaruvchining real moliyaviy holatini aniq baholash imkonini beradi.

Nizomda investitsiya aktivlarining o‘rtacha yillik qiymatini baholash tartibi ham aniq belgilab qo‘yilgan. Ushbu qiymat har chorakda qayta hisoblanadi va ishonchli boshqaruvchining moliyaviy hisobotida aks ettirilishi lozim. Bu esa aktivlar hajmi bilan boshqaruvchining moliyaviy imkoniyatlari o‘rtasidagi mutanosiblikni doimiy nazorat qilishga xizmat qiladi.

Qabul qilingan talablar ishonchli boshqaruvchilar faoliyatida hisobdorlikni oshirish, moliyaviy barqarorlikni mustahkamlash va investorlar uchun qo‘shimcha himoya mexanizmlarini yaratishga qaratilgan.

G.Bozorova tayyorladi.