AQSHning qarzi YAIMning 122 foiziga yetdi, bu qarzlar qayerdan olingan?
21.05.2025 | 11:4525923
AQSHning milliy qarzi 36,2 trln dollarga yetdi, bu mamlakat yalpi ichki mahsulotining 122 foizini tashkil etadi. Qarz har uch oyda taxminan 1 trln dollarga o‘smoqda. Bu holat Moody’s agentligi tomonidan AQSHning kredit reytingini pasaytirishga olib keldi. Shu bilan birga Kongressda Prezident Donald Trampning yangi soliq imtiyozlari to‘g‘risidagi qonuni qabul qilindi, bu esa kelgusi o‘n yilda milliy qarzga yana 5 trln dollar qo‘shishi mumkin.
AQSH qarzining taxminan 75 foizi davlat agentliklari, pensiya jamg‘armalari va xususiy investorlar tomonidan, qolgan 25 foizi esa Yaponiya, Xitoy, Buyuk Britaniya kabi xorijiy mamlakatlar tomonidan tutib turiladi.
Qarzning ortishi byudjet taqchilligi bilan bog‘liq: davlat xarajatlari daromadlardan yuqori bo‘lgan hollarda, hukumat qarz olish orqali farqni qoplaydi. Bu maqsadda AQSH Moliya vazirligi Treasury bills, notes va bonds kabi davlat qarz qog‘ozlarini chiqaradi. Ushbu qog‘ozlar investorlar uchun xavfsiz aktivlar hisoblanadi, chunki AQSH hukumati o‘z majburiyatlarini bajarishiga ishonch yuqori.
Qarz miqdori belgilangan chegara — "qarz chegarasi" orqali nazorat qilinadi. Kongress bu chegarani ko‘p marta oshirgan: 1960 yildan buyon qarz chegarasi 78 marta ko‘tarilgan yoki o‘zgartirilgan. Agar chegaraga yetib, yangi limit belgilanmasa, hukumat o‘z majburiyatlarini bajara olmay qolishi mumkin.
Moliyaviy ekspertlar AQSHning uzoq muddatli fiskal barqarorligiga shubha bilan qaramoqda. Qarzga xizmat ko‘rsatish xarajatlari ortib bormoqda, bu esa kelgusida soliqlarni oshirish yoki davlat xarajatlarini qisqartirish zaruratini keltirib chiqarishi mumkin.
