Bolalar TikTok va Instagram’ga kirolmaydi — YeI ota-onalarga yangi qoida o‘rnatyapti

Endi Yevropa Ittifoqi davlatlari o‘z hududida bolalarga ijtimoiy tarmoqlardan foydalanishni mustaqil ravishda cheklash yoki taqiqlash huquqiga ega. Bu haqda Yevropa Komissiyasi qabul qilgan raqamli xizmatlar to‘g‘risidagi qonun (DSA) doirasida voyaga yetmaganlarni himoya qilish bo‘yicha yangi tavsiyalarda keltirilgan. Qayd etilishicha, Fransiya, Ispaniya, Daniya va Niderlandiya kabi davlatlar bu sohada qat’iyroq choralarni joriy etishni ancha vaqtdan beri talab qilib kelayotgan edi. Jumladan, Fransiya va Niderlandiya 15 yoshdan kichiklar uchun ijtimoiy tarmoqlarga kirishni butunlay taqiqlashni taklif etmoqda. Gretsiya esa bolalar uchun ota-onaning majburiy roziligini talab qilmoqchi. Daniya Raqamli rivojlanish vaziri Karolina Staye Olsen Yevropa komissari Xenna Virkkunen bilan birgalikda tavsiyalarni taqdim etib, yosh chegarasini tekshirish istisno emas, balki qoidaga aylanishi kerakligini alohida ta’kidladi. Yevrokomissiya yoshni tasdiqlash uchun yangi ilovaning texnik tavsifini ham e’lon qildi. Bu ilova hujjatlar va yuz tanish tizimidan foydalanadi hamda yaqin orada Fransiya, Ispaniya, Italiya, Gretsiya va Daniya kabi beshta mamlakatda ishga tushiriladi. Ushbu davlatlar o‘zlarining nazorat tizimlarini faol ravishda ishlab chiqmoqda va milliy cheklovlarni qo‘llab-quvvatlamoqda. Yevropa Ittifoqi bunday choralarni boshqa raqamli sohalarda, jumladan, alkogol va pornografiya saytlariga kirishda ham qo‘llashni taklif etmoqda. «Real hayotda o‘smirlar shunchaki 18 yoshdaman deb, spirtli ichimlik sotib ololmaydi. Onlaynda esa aynan shunday bo‘lmoqda. Daniya voyaga yetganlik to‘g‘risidagi hujjatlarni talab qilishni shu yildan boshlaydi», - dedi Staye Olsen. Tavsiyalarda, shuningdek, platformalarga qaramlikni keltirib chiqaradigan funksiyalarni o‘chirib qo‘yish maslahat beriladi: streaklar, o‘qilganlik belgilari va avtomatik tavsiyalar. Bolalarning hisoblari standart holatda notanish shaxslardan yopiq bo‘lishi kerak. Platformalar kamera va boshqa funksiyalardan foydalanishni ham cheklashi mumkin. Olsen xulosa qilib aytdiki, bu choralar majburiy bo‘lmasa-da, ijtimoiy tarmoqlar turli mamlakatlardagi qonunchilik bo‘shliqlari ortiga yashirinmasligi uchun umumiy standartlarni yaratadi. Tavsiyalarda, shuningdek, platformalarga qaramlikni keltirib chiqaradigan funksiyalarni o‘chirib qo‘yish maslahat beriladi: streaklar, xabarlar o‘qilganligi haqidagi bildirishnomalar va avtomatik tavsiyalar. Bolalarning hisoblari boshlang‘ich holatda notanish shaxslardan yopiq bo‘lishi kerak. Platformalar kamera va boshqa funksiyalardan foydalanishni ham cheklashi mumkin. Olsen xulosa qilishicha, bu choralar ichki milliy qonunchilikdagi bo‘shliqlardan himoya vositasi sifatida ko‘rib chiqilmoqda. Tavsiyalar hozircha majburiy emas, biroq turli mamlakatlarda yagona usulni joriy etishga yo‘l ochadi.