Xususiy universitet tanlashda nimalarga e’tibor berish kerak? — tahlil

Ammo litsenziya masalasi, ta’lim sifati, o‘quv dasturlariga ko‘ra munosib xususiy universitet tanlash ko‘pchilikni o‘ylantirmoqda. Kimdir nufuzli o‘quv yurti diplomi, boshqasi sifatli bilim va ko‘nikmalar olishni, yana kimdir esa arzonroq to‘lov qiymatini izlaydi. Quyida tanlovdagi asosiy omillar — kontrakt narxlari, qabul sanalari va bilim sertifikati talablari haqidagi ma’lumotlar keltirilgan.   Universitet tanlashda e’tibor berilishi kerak bo‘lgan jihatlar:

• Akademik daraja: Oliygohning akademik obro‘si, o‘qituvchilar darajasi va tadqiqot dasturlarining mavjudligi muhim ahamiyatga ega.
• Diplom olish: Agar maqsad diplom olish bo‘lsa, minimal talablar va tezlashtirilgan yoki sirtqi ta’lim dasturlari mavjudligini o‘rganish kerak.

• Moliyaviy imkoniyatlar: Ta’lim narxi, to‘lov usullari, mavjud chegirmalar yoki moslashuvchan to‘lov shartlarini bilish zarur.
• Til talablari: Ingliz tilini bilish talablarini, masalan, IELTS talablarini tekshirish lozim.
• Harbiy xizmatdan ozod bo‘lish: Agar harbiy xizmatdan ozod bo‘lish kerak bo‘lsa, byudjet ta’limi va xizmatdan ozod bo‘lish imkoniyatiga ega oliygohni tanlash muhim.
• Chet elda o‘qish imkoniyati: Agar chet elda o‘qish rejalashtirilgan bo‘lsa, oliy ta’lim muassasasi chet el dasturlari, almashinuv dasturlari va vizalar berishini taklif qilishini bilish kerak.
• Qabul qilish muddatlari: Hujjatlarni topshirishning amaldagi muddatlarini bilish, shunda hamma narsani o‘z vaqtida topshirish mumkin.
• Kontrakt to‘lovi: Universitet tanlashda kontrakt to‘lovi muhim omil hisoblanadi. Har bir oliygohda ta’lim narxlari turlicha bo‘lib, o‘zingizning moliyaviy imkoniyatlaringizga mos keladigan to‘lovni tanlash lozim. Ayrim  universitetlarda to‘lovni qisman yoki bo‘lib to‘lash imkoniyatlari, shuningdek, stipendiyalar va chegirmalar ham mavjud. Shuning uchun, to‘lov siyosatini va qo‘shimcha imtiyozlarni oldindan batafsil o‘rganib chiqing, bu sizning moliyaviy rejalaringizni to‘g‘ri tuzishga yordam beradi.

Eslatma: Eng muhimi mahalliy universitetlarning birini tanlashdan oldin lisence.gov.uz saytiga kirib, ta’lim muassasasining litsenziyasi bor yoki yo‘qligini tekshirish lozim.   Xususiy universitetlarda kontrakt narxlari qancha?  Xususiy universitetlar o‘z ichida mahalliy universitetlar, xorijiy universitetlarning filiallari, xalqaro hamkorlari bor universitetlarga bo‘linadi. 1.Xorijiy universitetlar filiallari Xorijiy oliygohlarning filiallari O‘zbekistonda joylashgan bo‘lib, ular xorijiy universitetlar diplomlarini beradi. Bu talabalarga chet elda ishlash va o‘qish imkoniyatini taqdim etadi. Bunday oliygohlar xalqaro standartlarga mos keladigan ta’lim dasturlarini taklif etadi va global miqyosda tan olingan diplomlar beradi. Shu sababli, xorijiy filiallar ko‘proq imkoniyatlar taqdim etishi bilan birga, kontrakt narxi ham mahalliy universitetlarga qaraganda qimmatroq bo‘lishi mumkin. Kontrakt narxlari:

• INHA — 38,1 mlndan 39,9 mlngacha;
• Toshkentdagi Singapur menejmentni rivojlanish instituti — 35,48 mlndan — 63,137 mlngacha;
• Webster University — 44,0 mlndan - 44,6 mlngacha.

  Xorijiy hamkorlarga ega universitetlar Xorijiy hamkorlarga ega mahalliy oliy ta’lim muassasalari xorijiy ta’lim muassasalari bilan hamkorlik shartnomalari tuzadi. Bu talabalarga xorijiy oliygohlarda o‘qish, almashinuv dasturlarida qatnashish va qo‘shma dasturlar orqali ikki tomonlama diplom olish imkoniyatini beradi. Bu oliygohlar xalqaro tajribaga ega bo‘lishni istagan talabalarga mo‘ljallangan. Shuni ham unutmaslik kerakki, bunday universitetlarda kontrakt narxlari ham sezilarli darajada yuqori bo‘lishi mumkin.

• Alfraganus — 15 mlndan - 32 mlngacha;
• British Management University in Tashkent — 37 mln;
• Farg‘ona shahridagi Koreya xalqaro universiteti —14,465 mlndan - 25,511 mlngacha.

  Mahalliy xususiy universitetlar Mahalliy oliy ta’lim muassasalari O‘zbekistonda akkreditatsiyadan o‘tgan va faqat O‘zbekistonda tan olingan diplomlarni berish huquqiga ega. Bu oliygohlarda ta’lim olayotgan talabalar odatda mahalliy mehnat bozori uchun tayyorlanadi. Toshkentdagi xususiy universitetlar soni 36 tani, viloyatlarda esa 26 tani tashkil qiladi. Kontrakt narxlari bu universitetlarda har xil bo‘lib, ko‘pincha xorijiy universitetlarga qaraganda arzonroq bo‘ladi. Kontrakt narxlari:

• Turon Zarmed universiteti — 14 mlndan - 40 mlngacha;
• Toshkent amaliy fanlar universiteti — 15 mlndan - 19 mlngacha;
• Perfect university — 9 mlndan 16 mlngacha.

 Eslatma: Barcha davlat va xususiy universitetlar haqida umumiy ma’lumot, xususan ularning kontrakt narxlarini mentalaba.uz saytidan bilib olishingiz mumkin.   IELTS talabi O‘quv yurtini tanlashda, ta’lim olinadigan til va OTMlarning IELTS bo‘yicha talablarini inobatga olish juda muhim. Ayrim universitetlarda til bilish darajasi asosiy tanlov mezonlaridan biri bo‘lib, til sertifikati orqali yuqori malakani tasdiqlash talab etiladi. Shuni yodda tutish kerakki, IELTS imtihoniga tayyorgarlik ham ma’lum bir xarajatlarni talab qiladi. Tayyorlanish jarayonida repetitorlarga to‘lov qilish zarurati ham bo‘lishi mumkin, bu esa kontrakt to‘loviga qo‘shimcha xarajat sifatida kiritilishi mumkin.   O‘rta darajagacha (Pre Intermediate: 4-4,5) IELTS ballari talab qilinadigan o‘quv yurtlari

Digital University	4,5
Oxus University	4,5

  O‘rta darajada (Intermediate 5-5,5) IELTS ballari talab qilinadigan o‘quv yurtlari

Ajou University in Tashkent	5
Puchon university in Tashkent	5
Sharda University Uzbekistan	5
TEAM University	5
Latviya Axborot tizimlari menejmenti Oliy maktabining Farg'ona shahridagi filiali	5,5
Amity University in Tashkent	5,5
Millat Umidi	5,5
TMC Institute of Tashkent	5,5
Turin Politexnika Universiteti	5,5
Inha	5,5
Toshkentdagi Singapur menejmentni rivojlanish    instituti	5,5
British Management University in Tashkent	5,5
PDP	5,5

  O‘rtadan yuqori darajada (Upper Indemediate 6-6,5) IELTS ballari talab qilinadigan o‘quv yurtlari

Varshava Menejment Universiteti Andijon filiali	6
Raqamli iqtisodiyot va agrotexnologiyalar	6
Westminster International University in Tashkent	6
Webster University	6

  Mehrinoz Farmonova tayyorladi.