«Солиқдан яшириниш имконияти»: биткоиннинг пасайиши АҚШ инвесторларига фойда берди

«Bloomberg» таҳлилига кўра, биткоин нархининг тарихий максимумдан тахминан 30 фоизга пасайиши АҚШдаги инвесторлар учун ноёб солиқ стратегиясини очиб берди. Гап «солиқ йўқотишларини йиғиш» (tax-loss harvesting) деб аталадиган механизм ҳақида бормоқда. У акция бозоридаги юқори фойдани криптовалютадаги зарарлар ҳисобига қоплаш имконини беради.

2025 йил охирида бозорларда ўзига хос парадокс юзага келди. S&P 500 индекси йил бошидан буён тахминан 18 фоизга ўсган бўлса, биткоин кузда рекорд кўрсаткичларга чиққанидан кейин йил якунида 5 фоиз пасайиш билан якунланмоқда. Энг муҳими, криптовалюта ўзининг энг чўққидаги қийматидан 30 фоизга арзонлашган. Ана шу тафовут инвесторларга аниқ сигнал бермоқда: акциялардан тушган фойда учун солиқни камайтириш мақсадида биткоиндаги зарарларни расмийлаштириш.

«Bloomberg» нашрининг изоҳлашича, бу ерда асосий фарқ АҚШ солиқ қонунчилигидаги «фиктив сотув» қоидаси билан боғлиқ. Қимматли қоғозлар учун амал қиладиган бу қоидага кўра, инвестор активни зарар билан сотиб, 30 кун ичида шу активни яна харид қилса, солиқ имтиёзидан фойдалана олмайди. Бироқ биткоин ва бошқа криптовалюталар бу қоидага тушмайди, чунки АҚШ солиқ хизмати уларни қимматли қоғоз эмас, мулк сифатида таснифлайди.

Амалиётда схема шундай ишлайди: инвестор биткоинни сотиб, зарарни қайд этади. Бу зарар акция бозорида олинган фойдадан ҳисобланган солиқни «долларига доллар» кўринишида қоплайди. Шундан сўнг инвестор биткоинни ўша куннинг ўзида қайта сотиб олиши мумкин ва портфели деярли ўзгармасдан қолади. Сертификатланган бухгалтер Роберт Персичитте «Bloomberg»га изоҳ бериб, бундай операция ҳеч қандай қонуний чекловларга тушмаслигини таъкидлаган.

Корнелл университети профессори Уилл Конгнинг фикрича, айнан 30 кунлик чеклов йўқлиги сабаб бу каби операциялар йилнинг охирги кунларига жамланмоқда. Солиқ ҳисоботи учун муҳим саналган декабр охири инвесторлар фаоллигининг кескин ошишига олиб келган.

Молиявий маслаҳатчилар ҳам бу йилги вазиятни алоҳида қайд этмоқда. Уларга кўра, «солиқ йўқотишларини йиғиш» криптовалютада энди алоҳида трюк эмас, балки акция бозоридаги кучли ўсиш фонида умумий солиқ стратегиясининг бир қисмига айланган. Шу боис биткоин пасайиши айрим инвесторлар учун йўқотиш эмас, балки молиявий имконият сифатида қаралмоқда.