
BRICSning yagona valyutasi loyihasi nega amalga oshmadi?
29.05.2025 | 15:4011094
BRICS davlatlari tomonidan dollarga muqobil yagona valyuta yaratish g‘oyasi bir necha yillar davomida muhokama qilindi. Biroq, bu tashabbus amalga oshmadi va loyiha noma’lum muddatga qoldirildi. Bu qarorning ortida turli iqtisodiy va siyosiy omillar yotadi.

Birinchidan, BRICS+ davlatlari o‘rtasida yagona valyuta joriy etish uchun zarur bo‘lgan moliyaviy va iqtisodiy shart-sharoitlar mavjud emas. Yevropa Ittifoqidan farqli o‘laroq, BRIKS+ ko‘proq geosiyosiy birlashma bo‘lib, uning a’zolari eksportga yo‘naltirilgan iqtisodiyotlarga ega. Bu esa ularni umumiy valyutaga o‘tishda qiyinchiliklarga duchor qiladi.
Ikkinchidan, BRICSSning asosiy a’zolaridan biri bo‘lgan Hindistonning pozitsiyasi loyihaning amalga oshmasligida muhim rol o‘ynadi. Hindiston tashqi ishlar vaziri Subramanyam Jayshankarning ta’kidlashicha, Nyu-Dehli dollarni xalqaro iqtisodiy barqarorlik manbai sifatida ko‘radi va uning o‘rnini bosishga intilish niyatda emas. Bu esa BRICS a’zolari o‘rtasida yagona pozitsiyaning yo‘qligini ko‘rsatadi.
Uchinchidan, AQSHning bunday tashabbuslarga nisbatan salbiy munosabati ham loyihaning amalga oshmasligiga ta’sir ko‘rsatdi. Xususan, AQSH prezidenti Donald Tramp BRICSning dollarga muqobil valyuta yaratish harakatlariga qarshi chiqib, bunday holatda katta bojlar joriy etish bilan tahdid qilgan. Bu esa BRICS davlatlarini ehtiyotkorlikka undagan.
Shuningdek, BRICS a’zolari o‘rtasidagi siyosiy va iqtisodiy qarama-qarshiliklar ham loyihaning amalga oshishini qiyinlashtirdi. Masalan, Hindiston va Xitoy o‘rtasidagi chegara nizolari, Braziliya va Janubiy Afrika Respublikasining ichki siyosiy muammolari kabi omillar umumiy valyuta yaratishga to‘sqinlik qildi.
Natijada, BRICS davlatlari yagona valyuta yaratish o‘rniga, milliy valyutalarda savdo-sotiqni rivojlantirish va BRICS Pay kabi to‘lov tizimlarini joriy etishga e’tibor qaratishmoqda. Bu esa dollarga bo‘lgan bog‘liqlikni kamaytirishga qaratilgan amaliy qadamlardan biri hisoblanadi.





