Lactalis 1,5 mln so‘mlik suv kamomadi uchun 5,3 mlrd so‘m jarimaga tortildi

Lactalis kompaniyasi 5,3 mlrd so‘m miqdoridagi jarimaga tortilganligi haqida 27 iyun kuni xorijiy kompaniya vakili Doniyor Najimiddinov tarmoq va sanoat uyushmalari rahbarlari bilan o‘tkazilgan ochiq muloqotda ma’lum qildi. Uning so‘zlariga ko‘ra, yaqinda Lactalisda soliq tekshiruvi o‘tkazilgan va natijada bir nechta omborlarda shisha idishga qadoqlangan suv bo‘yicha 1,5 mln so‘mlik kamomad aniqlangan.

«Bizning umumiy aylanmamiz qariyb 1 trln so‘mni tashkil etadi. Soliqchilar 1,5 mln so‘mlik suv noqonuniy sotilgan deb baholab, Soliq kodeksining 223 va 227-1 moddalari, jumladan, tovarlarni majburiy raqamli markirovka qilish qoidalarini buzganlik uchun 5,3 mlrd so‘m jarima qo‘llashdi. Investor shok holatida qolganini aytish — bu vazit yuzasidan hech narsa demaslik», — dedi u.

Bu holatga javoban Savdo-sanoat palatasi raisi Davron Vahobov Lactalis vakiliga xorijiy investorga «jazo hamma uchun barobar» ekanini yetkazishni tavsiya qildi. Najmiddinovning ta’kidlashicha, Soliq kodeksida kamomad avtomatik tarzda majburiy raqamli markirovka qoidalarini buzish, deb baholanishi haqida normalar yo‘q. Ilgari bunday hollarda soliq organlari yetishmayotgan tovarni sotilgan deb baholab, QQS qo‘shib chiqarishardi. Ammo raqamli markirovka joriy etilgandan keyin yondashuv o‘zgardi: endilikda kamomad markirovka qoidalarini buzish, deb baholanmoqda. Lactalis vakili yetishmovchilik bo‘yicha javobgarlik belgilanishi uchun uning miqdoriy chegarasini belgilash taklifini bildirdi.

«Soliqchilar bizga shunday dedi: agar hatto 1 so‘mlik kamomad aniqlansa ham, sizga to‘qima sof choraklik tushumingizning 2 foizi miqdorida jarima qo‘llaymiz. Hozir esa bor-yo‘g‘i 10 ta butilka uchun bizni choraklik tushumning 2 foizlik jarimaga tortyapti», — deb qo‘shimcha qildi u.

Soliq qo‘mitasi raisi Sherzod Qudbiyev Lactalis kompaniyasiga 1,5 mln so‘mlik suv tanqisligi uchun raqamli markirovka qoidalarini buzdi, deya ayb qo‘yish noto‘g‘ri ekanini ta’kidladi. U Soliq nizolarini sudgacha hal qilish boshqarmasiga bu ishni alohida o‘rganish va Lactalisga nisbatan akt tuzgan soliq inspektorini chaqirishni topshirdi. «1,5 mln so‘mlik kamomad uchun sof choraklik tushumning 2 foizini miqdorida jarima qo‘llanishi hech qanday chegaraga sig‘maydi», — deya xulosa qildi Soliq qo‘mitasi rahbari. 227-1 modda nima haqida? 227-1 modda yangi tahrirdagi Soliq kodeksiga 2022 yil 11 martda kiritilgan va tasdiqlangandan uch oy o‘tib — 13 iyun kuni kuchga kirgan. Mazkur modda quyidagi talablarni o‘z ichiga oladi:

• fiskal belgilarni aks ettirish yoki avtomatlashtirilgan hisobga olish o‘lchov vositalari bilan jihozlash;
• soliq organlarining axborot tizimlari bilan integratsiyani ta’minlash;
• ishlab chiqaruvchilar, importchilar va sotuvchilar tomonidan tovarlarni (alkogol va tamaki mahsulotlari, pivo, ichimliklar, gazli suvlar, dori vositalari, maishiy texnika) majburiy raqamli markirovka qilish qoidalarini buzish.

Soliq qo‘mitasi ma’lumotiga ko‘ra, 2022 yilda mazkur modda bo‘yicha 254 ta korxona jarimaga tortilgan bo‘lsa, o‘tgan yili bunday jarimalar soni 1083 tani tashkil etgan. 227-1 moddani qo‘llash amaliyoti tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlash va soliq maslaxatchilari jamoatchilik kengashi a’zolari tomonidan tanqid qilingan, deb yozadi Spot nashri. 2023 yil dekabr oyi oxirida biznes vakillari bilan uchrashuvda Soliq qo‘mitasi rais o‘rinbosari Alimjon Fayziboyev modda 227-1 bo‘yicha jarimalarni kechirish (amnistiya) va birinchi marta buzilish uchun jarimani aylanmaning 20 foizigacha kamaytirishni ko‘zda tutuvchi qaror loyihasi ishlab chiqilganini ma’lum qilgan. Uning umumiy summasi 400 mlrd so‘mni tashkil etgan. 2024 yil 13 fevralda ovqatlanish va savdo sohalari tadbirkorlari bilan uchrashuvda SSP raisi Davron Vahobov birinchi marta qoidalarni buzish uchun jarima miqdori 2 foizgacha kamaytirilishini e’lon qilgan. Palata matbuot xizmati bu ma’lumotni tasdiqlagan. 2024 yil 27 fevralda Shavkat Mirziyoyev 227-1 modda bo‘yicha javobgarlikni liberallashtirishga oid farmonni imzolagan. U sanksiyalarni yumshatishdan tashqari, oldin hisoblangan 694 mlrd so‘mlik jarimalarning 98 foizini kechirishni ko‘zda tutadi. Soliq qo‘mitasi rais o‘rinbosari Mubin Mirzayev 2024 yil may oyida Senat yig‘ilishida modda 227-1 amal qilishi davomida 1519 ta jarima qo‘llanilgani va ularning umumiy miqdori 735 mlrd so‘mga tengligini ma’lum qilgan. Uning so‘zlariga ko‘ra, ularni kechirish va qaytarish masalasi 1 iyunga qadar hal etilishi kerak bo‘lgan. 2024 yil may oyida prezident modda 227-1 ga o‘zgartish kirituvchi qonunni imzolagan. Endi birinchi marta fiskal qoidalarni buzganlik uchun jarima sof choraklik tushumning 2 foizini tashkil etadi. Agar yil davomida qoida ikkinchi marta buzilsa, jarima miqdori 20 foizgacha ko‘tariladi. 2026 yildan soliq organlari markirovka sohasidagi buzilishlarni masofadan turib tekshirish huquqiga ega bo‘ladi. Birinchi ikki marta aniqlangan buzilish uchun tadbirkorga ogohlantirish beriladi. Kamchiliklar bartaraf etilmagan taqdirda, so‘nggi hisobot choragi sof tushumining belgilangan ulushi miqdorida jarima qo‘llaniladi:

• bir oy ichida birinchi marta — sof tushumning 0,2 foizi;
• bir yil ichida ikkinchi marta — sof tushumning 0,4 foizi;
• bir yil ichida uchinchi marta — sof tushumning 1 foizi;
• bir yil ichida to‘rtinchi va undan keyingi hollarda— sof tushumning 2 foizi.