Украинанинг хавфсизлик кафолатлари Путиннинг қўлида — Politico
Европа давлатлари қанчалик фаол позиция тутмасин, тинчликка эришиш йўлидаги асосий қарорлар Вашингтон ва Москва ўртасида ҳал бўлиши мумкин.
АҚШ томонидан тақдим этиладиган хавфсизлик кафолатлари — Европа қанчалик аксини ўйлашга уринмасин, Украина учун тинчликка эришишнинг ягона ҳаётий йўлидир. Чунки Киевнинг европалик иттифоқчилари АҚШнинг моддий-техник кўмагисиз ҳатто ўзларининг кўп миллатли кучларини ҳам минтақада жойлаштиришга қодир эмас. Шунга қарамай, барча кўрсаткичлар ушбу масалада ҳақиқий куч Россия қўлида эканини англатмоқда, деб ёзади Politico.
Нашрнинг қайд этишича, Будапешт меморандуми муваффақиятсизликка учраганини ҳисобга олиб, Украина президенти Владимир Зеленский ҳозирги музокараларда бир нечта муҳим жиҳатларни эътиборга олиши лозим.
Биринчидан, Украина президенти ишончли хавфсизлик кафолатлари эвазига мамлакатнинг НАТОга аъзо бўлиш интилишидан воз кечишга тайёр эканлиги айтилмоқда. Шунингдек, ушбу кафолатлар таркибига 1000 километр масофагача ҳаракатланувчи «Tomahawk» қанотли ракеталарини етказиб бериш банди киритилишига умид қилинмоқда. Бу Украинага Россиянинг сиёсий ва ҳарбий марказларига зарба бериш имконини яратади ва потенциал равишда Кремлни жанговар ҳаракатларни қайта бошлашдан тийиб турувчи омил бўлиб хизмат қилади.
Шу билан бирга, Зеленский шунга умид қилмоқдаки, фақат ижро этувчи ҳокимият даражасидаги келишув бўлган Будапешт меморандумидан фарқли ўлароқ, ҳар қандай янги мажбурият юридик жиҳатдан мажбурий кучга эга бўлиши, АҚШ Вакиллар палатаси ва Сенати томонидан ратификация қилиниши ҳамда президент томонидан тасдиқланиши лозим. Бундай расмий ратификация Украинанинг хавфсизлик кафолатларини АҚШнинг Япония ва Жанубий Корея каби давлатлар билан тузилган икки томонлама хавфсизлик шартномалари билан бир хил ҳуқуқий мақомга кўтаради.
«Шундай қилиб, агар расмий ратификация масаласи кўриб чиқилса, Зеленский бу Украинага келажакда Конгрессга таъсир ўтказиш имкониятини тақдим этишига ва кучли ҳамда бирлашган қўллаб-қувватлаш сақланиб қолишини таъминлашига умид қилади», — дея қайд этади Politico.
Аммо бу ҳолатда ҳам муайян хавфлар мавжуд. Масалан, шу ёзда Гаагадаги НАТО саммитига бораётган самолётда Трамп «5-модданинг кўплаб талқинлари мавжуд»лигини тилга олган эди ва у ҳақ эди. 5-модда турлича талқин қилиниши мумкин ва у АҚШнинг Европа қитъасидаги учинчи йирик урушга автоматик равишда тортилиб кетишининг олдини олиш учун атайлаб шундай шаклда тузилган.
«Шу боис, АҚШ ҳақиқатан ҳам Украинадаги вазиятга бевосита аралашишга мажбур қилувчи кафолатларни тақдим этиши шубҳали. Айниқса, Вашингтон 2022 йилдан буён мамлакатнинг НАТОга аъзо бўлиш йўлини изчил тўсиб келгани ва урушда бевосита иштирок этишдан қочишни устувор вазифа деб билганини инобатга олсак», — дейилади мақолада.
Нашрнинг таъкидлашича, ундан ташқари, АҚШ ва Россия ўртасидаги икки томонлама алоқалар Европа ва Украина музокаралари билан параллел равишда давом этаётган бир пайтда, Россия президенти Владимир Путиннинг позицияси — бу кимга ёқиш-ёқмаслигидан қатъи назар — муҳим аҳамиятга эга бўлади.
