Трампнинг махсус одамлари Путин билан гаплашиб олиш учун Россияга келди

АҚШ президентининг махсус вакили Стив Уиткофф ва Доналд Трампнинг куёви Жаред Кушнер Россия президенти Владимир Путин билан музокаралар ўтказиш учун Москвага ташриф буюрди. Бундан олдин Флоридада Уиткофф, Кушнер ва АҚШ давлат котиби Марко Рубио Украина делегацияси билан урушни тугатиш режасини муҳокама қилган эди. Оммавий ахборот воситалари маълумотларига кўра, асосий мавзу ҳудудлар масаласи бўлган.

Бу Уиткоффнинг жорий йилда Москвага қилган олтинчи сафари. ТАСС «Внуково» аэропортида Трампнинг махсус вакилини Россия президентининг махсус вакили Кирилл Дмитриев кутиб олган.

Илк бор Уиткоффга Трампнинг куёви Жаред Кушнер ҳамроҳлик қилмоқда, бироқ сўнгги пайтгача Кушнернинг сафарда иштироки расман тасдиқланмаган эди. CNN манбаларга таяниб хабар беришича, Трамп ўз куёвини битимларни якунлаш бўйича мутахассис деб билади. Бундан ташқари, АҚШ президенти Кушнерга тўлиқ ишонч билдиради.

Аввалги сафар Уиткофф Москвага 6 август куни Трампнинг «ултиматум»и фонида ташриф буюрган эди. Трамп Россия 8 августгача урушни тугатмаса, оқибатлари бўлиши билан таҳдид қилганди. Ўша ташрифдан кўп ўтмай, Трамп ва Путин Аляскада учрашувни амалга оширди.

Трампнинг Оқ уйдаги иккинчи муддатининг дастлабки ойларида Уиткофф ҳар ой Москвага келарди, аммо Путин билан тўртинчи учрашувдан кейин (25 апрел) Трампнинг махсус вакили ташрифлари сони кескин камайди.

Уиткоффнинг ташрифи россиялик ҳарбийларнинг фронтдаги муваффақиятлар ҳақидаги навбатдаги баёнотлари фонида бўлиб ўтмоқда.

30 ноябр, якшанба куни Россия бош штаби раҳбари Валерий Герасимов Путин билан учрашувда Россия армияси Покровск ва Волчанск шаҳарларини назорат остига олганини айтди. Бу ҳақда Кремл расмий вакили Дмитрий Песков 1 декабр, душанба куни кечқурун маълум қилди.

Аввалроқ, 21 ноябр куни — АҚШ томонидан ишлаб чиқилган «тинчлик режаси» пайдо бўлганидан бир неча кун ўтиб, Россия Мудофаа вазирлиги Донецк вилоятидаги яна бир муҳим шаҳар — Купянск озод қилингани ҳақида хабар берган эди.

Урушни тугатиш режаси ҳақида нималар маълум?

АҚШнинг урушни тинч йўл билан ҳал этиш бўйича дипломатик саъй-ҳаракатлари тўғрисидаги суҳбатлар ноябрь ойининг ўрталарида яна жонланди. АҚШ армияси вазири Ден Дрисколл 20 ноябрь куни Киевда Зеленскийга «тинчлик режаси»ни тақдим этди ва худди шу куни оммавий ахборот воситаларида ҳужжатнинг тўлиқ матни ҳамда уни тузишда кимлар қатнашгани ҳақидаги тахминлар пайдо бўлди.

Режанинг дастлабки таҳрири 28 та бандни ўз ичига олган бўлиб, улар қаторида Россияга нисбатан санкцияларни бекор қилиш, НАТОнинг кенгайишдан воз кечиши, Қрим ва Донбассни амалда Россияга тегишли деб тан олиш, тинчлик келишуви имзоланганидан сўнг 100 кун ўтгач Украинада сайловлар ўтказиш ҳамда ҳарбий жиноятлар учун тўлиқ амнистия эълон қилиш каби масалалар мавжуд эди.

Шундан сўнг Женевада Европа раҳбарлари, Марко Рубио ва Украина делегацияси режани муҳокама қилиш учун шошилинч тарзда тўпланди. Натижада, ОАВ манбаларига кўра, режа 28 банддан 19 бандгача қисқартирилди ва Украина ташқи ишлар вазири ўринбосари Сергей Кислитса дастлабки лойиҳадан «жуда оз нарса қолгани»ни таъкидлади.

Женевадаги музокаралардан кейин Дрисколл Абу-Дабида Россия делегациясига қайта ишланган режани тақдим этгани ҳақида бир қанча Ғарб ОАВлари хабар берди.

Кейинги қадам Флоридада украиналиклар билан музокаралар ўтказиш бўлди. Бироқ Абу-Даби ва Флорида орасида Bloomberg Уиткоффнинг Россия президенти маслаҳатчиси Юрий Ушаков билан бўлган суҳбати ёзувини эълон қилди. Нашрнинг маълумотларига кўра, бу суҳбат 14 октябр куни содир бўлган. Ушбу суҳбатнинг ошкор этилиши «тинчлик режаси» аслида Москва кўрсатмаси асосида тузилганлиги ҳақидаги баҳсларни келтириб чиқарди.

«Хуллас, ўртамизда қолсин, [урушни тугатиш учун] нима кераклигини биламан: Донецк ва, эҳтимол, қаердадир ҳудудларни алмаштиришдир. Лекин менинг фикримча, буни тўғридан-тўғри айтиш ўрнига, келинг, оптимистикроқ гаплашайлик, чунки шундай қилсак, келишувга эришамиз деб ўйлайман. Ва Юрий, менимча, президент менга келишув тузиш учун ҳаракат қилишга имкон беради», - деган Уиткофф ушбу суҳбат давомида Bloomberg маълумотига кўра.

Доналд Трамп эълон қилинган суҳбатни «музокараларнинг одатий амалиёти» деб атади.

Уруш тугаши бўйича режанинг сўнгги версиясига нималар киритилгани ҳақида аниқ маълумот йўқ. Душанба куни Макрон билан ўтказилган қўшма матбуот анжуманида Зеленский тинчлик таклифларининг якуний варианти ҳали ҳам келишилаётганини маълум қилди, аммо «режа яхшироқ кўриниш олаётгани»ни таъкидлади.

«Очиғини айтаман — ҳудудий масала энг мураккаб масала. Пул ва тикланиш масаласи, тўғрисини айтсам, европалик ҳамкорларсиз ҳал қилиш осон эмас ва қийин, чунки маблағ Европада. Менимча, бу унчалик адолатли эмас. Хавфсизлик кафолатлари масаласида эса АҚШ ва Европадан аниқ таклифлар жуда муҳим», - деди Украина президенти.

CNN маълумотларига кўра, дам олиш кунлари Флоридада Украинани НАТОга қўшилишдан воз кечишга мажбурламаслик варианти муҳокама қилинган. Манбаларнинг телеканалга хабар беришича, тақиқни Россия, АҚШ ва альянс ўзаро келишиб олиши мумкин.

Зеленский сешанба куни Ирландия бош вазири Михал Мартин билан ўтказилган қўшма матбуот анжуманида сўзлаб, Женева ва Флоридадаги музокаралар натижасида режада 20 та банд қолганини айтди.

«Мен кўрган нарсалардан баъзиларини ҳали ишлаб чиқиш керак», - деди Украина президенти.

Axios маълумотларига кўра, Путин билан музокаралардан сўнг Уиткофф ва Кушнер Европа давлатларидан бирига бориб, у ерда Зеленский билан учрашади ва унга Москвадаги учрашув натижалари ҳақида маълумот беради.

Кремл ҳозирча уруш тугаши бўйича режа тафсилотларини шарҳлашдан тийилмоқда. Фақат ўтган ҳафта Песков Москва америкаликлардан ушбу режанинг «асосий параметрларини» олганини маълум қилди. Путин бу ҳужжат шартнома лойиҳаси эмас, балки муҳокама қилиш учун «масалалар тўплами» эканини айтган эди.

Оқ уй матбуот котиби Керолин Ливитт душанба куни президент маъмурияти Уиткоффнинг Москвага ташрифи олдидан «жуда оптимистик» кайфиятда эканини билдирди.