40 yoshdan so‘ng eng foydali nonushta qanday bo‘ladi?

Ko‘plab insonlar 40 yosh chegarasini ortda qoldirgach, kutilmagan fiziologik o‘zgarishlarni seza boshlaydi. Eng ko‘p uchraydigan muammolar qatorida vaznni nazorat qilishda qiynalish, doimiy ertalabgi charchoq, shirinlikdan o‘zini tiya olmaslik va kechasi to‘satdan paydo bo‘ladigan ochlik xurujlari bor.

Bu holatlarning asosiy, biroq ko‘pincha e’tiborsiz qoladigan sabablaridan biri — ertalab noto‘g‘ri ovqatlanish yoki umuman nonushta qilmaslikdir. Yillar davomida kunni bir finjan qahva va shoshilinch yemak bilan boshlash bezarar odatdek tuyulardi. Lekin vaqt o‘tishi bilan organizm xavotirli signallar bera boshlaydi: anglab bo‘lmaydigan vazn ortishi, energiya yetishmasligi, ishtahaning buzilishi va shakarga bo‘lgan haqiqiy qaramlik paydo bo‘lishi.

Aynan shunday belgilar odamni ertalabgi ovqatlanish uslubini qayta ko‘rib chiqishi kerakligini ko‘rsatadi.

Nonushta qilmaslik nimaga olib keladi?

Ertalapki ovqatlanishni o‘tkazib yuborish, ayniqsa 40 yoshdan keyin, organizmdagi moddalar almashinuviga salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Bu yoshda inson tanasida mushak massasi tabiiy ravishda kamayib boraveradi.

Kechki ochlikdan so‘ng organizmdagi glikogen zaxiralari tugaydi. Agar inson nonushta qilmasa, organizm energiya manbasini boshqa joydan izlay boshlaydi — u mushak to‘qimalarini parchalab, energiya oladi. Bu esa mushak massasining yo‘qolish jarayonini tezlashtiradi va sog‘lom metabolizmni saqlash uchun xavfli hisoblanadi.

Bundan tashqari, nonushta qilmaslik qondagi glyukoza darajasining tushib chiqishini keltirib chiqaradi. Bu holat tushlik paytida insonni tez uglevodlarga — shirinlik va quruq ovqatlarga ishtaha uyg‘otadi, natijada ortiqcha ovqatlanish aylanmasi yuzaga keladi.

Shuningdek, ertalab och qoringa ichilgan qahva ham jigarda safro ishlab chiqarilishini sekinlashtirishi mumkin. Bu holat tabiiy ishtaxani pasaytiradi va butun kun davomida hazm jarayonini buzadi.

Foydali nonushta qanday bo‘lishi kerak?

Ratsiondagi amaliy o‘zgarishlar katta emas, lekin doimiy bo‘lishi kerak

Ertalabki ovqatga quymoq va sabzavotlar, avokado va bedana tuxumi solingan tostlar, bodring va zig‘ir moyi bilan aralashtirilgan tvorogli krem kabi taomlar tavsiya qilinadi.

Oddiy pishiriqlarning o‘rnini banan va rezavor mevalar solingan uy sharoitida tayyorlangan suli yormasidan blinlar egallashi mumkin. Bu nafaqat mazali taomlanish, balki to‘satdan paydo bo‘ladigan energiya tushishlarini ham bartaraf qiladi.

Nonushta majburiy kundalik vazifa emas, balki shijoat bilan kunini boshlash marosimiga aylanishi kerak. Bunda xushmanzara idishlardan foydalanish, sevimli musiqa yoki podkast eshitish kabi kichik zavqlar katta ahamiyat kasb etadi.

Agar ishtaha bo‘lmasa ham, bir ikki tishlam organizmni ovqat hazm qilish jarayoniga boshlab kirish uchun kifoya qiladi.

Ratsiondagi o‘zgarishlar katta emas, lekin tizimli bo‘lishi kerak. Masalan, har kungi bulochka bilan qahva o‘rniga oqsil va kletchatkaga boy ovqatlar — tuxum, pishloq, yangi sabzavotlar va qattiq donli bug‘doydan nonlardan iborat nonushta qilish tavsiya qilinadi. Bu usul qondagi shakar miqdorini barqarorlashtirishga, shirinlikka bo‘lgan istakni kamaytirishga va emotsional holatni yaxshilashga yordam beradi.

To‘yimli nonushta moddalar almashinuvini faollashtiradi va energiya hamda normal hazm uchun mas’ul gormonal jarayonlarni ishga tushiradi.

Ertalab tabiiy ravishda ishtaha ochilishi uchun ovqatdan 15 daqiqa oldin limon qo‘shilgan iliq suv ichish foydalidir.

Bu oddiy, lekin izchil o‘zgarishlar joriy etilgandan atigi bir oy o‘tgach, kuyidagicha ijobiy o‘zgarishlar kuzatiladi: vazn qat’iy parhezsiz pasayadi, shakarga bog‘liqlik yo‘qoladi, ertalabgi uyqusirash yengillik hissiga almashadi, kechki ovqat tanovullari to‘xtaydi.

Kutilmagan bonuslar ham bo‘lishi mumkin: terining rangi tiniqlashadi, ertalabgi shishlar yo‘qoladi, energiya darajasi oshganidan bir necha piyola qahva ehtiyoji qolmaydi, diqqat va fikrlash ravshanlashadi. Hatto oddiy bo‘tqalar ham zavq manbaiga aylanadi.

Asosiy tamoyil — o‘zingizni zo‘rlamaslik. Maydarog‘idan boshlash mumkin — masalan, bir siqim yong‘oq yoki bir dona olma. Eng muhim maqsad — nonushtani kundalik odatga aylantirishdir.

Vaqt o‘tishi bilan organizmning o‘zi sog‘lom ovqat talab qila boshlaydi, ertalablari esa charchoqqa qarshi kurashga emas, balki ish kunini muvozanatli boshlashga aylanadi.