Bitcoinʼга ишониш мумкинми: 2026 йилда унинг нархи қанча бўлади?

Ҳозирги маълумотларга кўра, Bitcoin криптовалютасининг капиталлашуви тахминан 1,1 триллион долларга етди (ўсиш — 690 фоиз). Яъни Bitcoin тармоғида илгари харид қилинган тангаларнинг жорий бозор қиймати рекорд даражада баланд.

Расмий статистикага кўра, Bitcoin устунлиги 2025 йилнинг баҳоридан сентябригача 58–64 фоиз оралиғида бўлди. Бу Bitcoinʼнинг умумий крипто капиталга бўлган улуши бўлиб, 2021 йил апрелидан бери энг юқори кўрсаткичдир.

2025 йилги бозор тенденциялари: Glassnode таҳлилида Bitcoin реализациялашган капиталлашуви cycle пастидан 1,1 трлн долларга етгани, доминантлик эса 60 фоиз атрофида эканлиги кўрсатиб ўтилган. Шунингдек, on-chain маълумотларга кўра, 2025 йилнинг сўнги чорагида 90 кун давомида Bitcoin орқали 6,9 трлн қийматда транзакциялар бажарилди (Visa/Mastercard билан бир хил даражада). Бозорнинг етуклашганини long-term волатиллигининг йиллик 84 фоиздан 43 фоизгача пасайиши ҳам тасдиқлайди. Шу даврда JPMorgan таҳлилчилари Bitcoin нархи октябр ойида 119 000 доллар атрофида савдо қилингани ва банк моделингига кўра у 165 000 долларгача кўтарилиши мумкинлигини кўрсатиб ўтишган. Яъни, 2025 йил охирида Bitcoin нархи ўн минглаб долларга ўсиши билан дунё бозор тарихининг энг юқори даражасини синаб кўриши кутилмоқда.

Бозорга таъсир қилувчи омиллар

АҚШ фоиз ставкалари: Федерал захира тизими сиёсатининг ўзгариши Bitcoin нархига тезкор таъсир кўрсатади. Масалан, 2025 йил ноябрь ойида Fed яқинлашаётган қарорида фоизларни пасайтириш эҳтимоли камайгани хабар қилиниши билан риск активлар билан бирга Bitcoin ҳам пасайишга учради. Reuters маълумотига кўра, 2025 йил 11 ноябр куни бозор «рискдан қочиш» кайфиятига ўтиб, Bitcoin олти ой ичидаги энг паст 95 885 доллар қийматига тушди. Бундай вазиятларда инвестициялар қимматли қоғозлар томон силжиши шароити крипто валюталарига ишончни вақтинчалик пасайтиради.

Хитой регуляцияси: Хитой Марказий банки ва ҳукуматининг виртуал валюталарга нисбатан қатъий позицияси давом этмоқда. 2025 йилнинг охирларида PBOC виртуал валюталар бўйича таваккалчиликларнинг ортганини таъкидлаб, стейблкоин ва номаълум транзакцияларни кучли назорат қилишни эълон қилди. Пекин ҳукумати 2021 йилдан бери крипто савдоси ва токенларни ишлатишни қатъиян тақиқлаган, сўнгги баёнотларда бу позиция янада мустаҳкамланди.

Европа регуляцияси: Европа Иттифоқида 2024 йил декабрида MiCA (Маркетс in Crypto-Assets) қоидалари крипто бозорини тартибга солади. Унга кўра, стейблкоин хизмат кўрсатувчи компаниялар 2024 йил июлидан бошлаб, бошқа барча крипто хизматлар эса 2025 йилнинг бошидан бошлаб MiCA талабларига бўйсуниши керак. MiCA қоидалари шунингдек, криптотрансферлардаги «Саёҳат Қоидаси» (Travel Rule)ни татбиқ этиб, ҳар бир транзакция бўйича фойдаланувчилар маълумотларини сақлаш ва улашишни шарт қилмоқда. Бу эса Европада анонимлик даражасини пасайтириб, масъулиятли крипто фаолиятини кучайтирмоқда.

Halving (майнинг мукофотининг пасайиши): 2024 йил 19 апрелда Bitcoin тармоғида бўлиб ўтган тўртинчи halving блок мукофотларини 6.25 BTC дан 3.125 BTC га пасайтирди. Halving Bitcoin дизайнидаги қатъий таъминот чекловидир. LSEG тадқиқотчилари таъкидлаганидек, бу механизм «иқтисодий тортиш» вазифасини бажаради, янги танга чиқарилишини ярмига қисқартириб, харид илгари тез бўлган бўлса, нархга босим ўрнатади. Тарихан илк уч halving воқеалари сўнг Bitcoin қиймати сезиларли даражада кўтарилган, шунинг учун 2025-2026 йиллардаги бозор ҳаракати ҳам асосан halving оқибатида яратилган дефляция устига қурилиши кутилади.

Крипто бозорига ишонч, алткоинлар ва институционал инвесторлар ҳаракати

Институционал инвесторлар Bitcoin ва Ethereum сингари асосий активларга эътибор қаратмоқда. Coinbase–Glassnode ҳисоботига кўра, Bitcoin капиталлашувидаги улуш 64 фоизга етган (энг юқори даража). Шу билан бирга, алткоинлар (хусусан, Ethereum ва Solana) улуши бироз пасайган. Бу бозор ротацияси «ликвид ва ишончли» ҳисобланган крипто активларига йўналгани англатади. Мисол учун, 2025 йил II чорагида Bitcoin ва Ethereumга жами 14,6 млрд доллар нето киритилган. Яна бир тадқиқот шуни кўрсатдики, институционал инвесторларнинг тахминан 43 фоизи ҳозир Bitcoin тутилган маблағни қарзга бериш ёки стейкингга йўналтириш имкониятларини ўрганмоқда. Яъни Bitcoin бўйича юқори даражадаги нарх ва регламент енгилликлари институционал сармоядор ишончини мустаҳкамлаб, бозорда барқарор ўсишга хизмат қилмоқда.

Бундан ташқари, институционал соҳада корпоратив даражада ҳам Bitcoin оммавий қабул қилиниши давом этмоқда. Масалан, АҚШ штатлари (Техас, Аризона ва бошқалар) Bitcoinʼни қонуний мулк ва солиққа тортилувчи актив сифатида танлаш билан муносиб ишонч кўрсатди. Фонд бошқарув фирмалари ҳам Bitcoin жадаллаштирилган инвестиция усулини кучайтирмоқда, айрим ҳисоботларда йирик компаниялар ва ҳэж-фондлар портфелида Bitcoin улуши ошиб бораётгани қайд этилган (айниқса марказий банк валюталари таъминотининг пасайиши фонида).

2026 йил учун нарх сценарийлари

Крипто мутахассисларининг 2026 йилга оид баҳолари жуда хилма-хилдир. Оптимистик сценарийга кўра, йирик таҳлилчилар Standard Chartered сингари банк моделлари бўйича Bitcoin 2025 йил охирида 200 минг доллар, 2026 йил охирида эса 300 минг доллар даражасигача кўтарилади. Улар сиёсий ёрдам ва ETF оқимлари кучайишини асос қилиб кўрсатади. Бошқа «базавий» тахминлар 180 минг–220 минг оралиғида тўхтайди, масалан, CryptoSlate нашри Bitcoinʼнинг тахминий барқарор ҳолатдаги нархини 2026 йилга 180 минг–220 минг қилиб баҳолайди.

Стандарт Chartered модели бўйича 2026 йил охиригача 300 минг атрофига эришиш кутилади. Бу кўрсаткич бозор оқимлари тезлашса ҳам, сиёсий ишончлилик сақланса юқорига оширилиши мумкин. ARK Invest ва бошқа баъзи тадқиқотчилар эса узоқ муддатда Bitcoinʼни 250 минг–500+ минг долларлик даражага чиқишини кўрмоқда, бироқ уларнинг вақт истиқболи 2026 йилдан кейинга тўғри келади.

Кўпчилик таҳлилий агентликлар ва медиан баҳолар бўйича Bitcoin 150 минг–200 минг доллар атрофида бўлади. Масалан, CryptoSlateга кўра ўртача ва минимал кўрсаткичларни инобатга олган ҳолда 2026 йилга 180 минг–220 минг доллар оралиғи «асосий сценарий» деб ҳисобланади. Citigroup ва JPMorgan каби консерватив институтлар ҳам 2025 йил охирига 133–165 минг доллар, 2026 йил охирига эса 180–200 минг долларни тахмин қилмоқда.

Bitcoin 2025 йил охирида 135–140 минг доллар даражасида тўхтаб, кейин пасайишга учраши мумкин. 2026 йилда айиқ-бозор кенгайиб, қўллаб-қувватлаш 60 000 доллар атрофида бўлиши эҳтимоли бор. Умуман олганда, CryptoSlate мутахассислари камтарона сценарий сифатида 2026 йил охиригача 80 минг–120 минг оралиғида нархини тахмин қилмоқда. Яъни, иқтисодий инқироз ёки кескин регуляцион босимда Bitcoin 60 минг–80 минг долларгача пасайиши ҳам эҳтимолдан холи эмас.

Технологик тенденциялар: Lightning, L2 ва Bitcoin DeFi

Bitcoin тармоғи технологик нуқтайи назардан ҳам ривожланмоқда. Lightning Network каби Laer-2 ечимлари кенгаймоқда: энди Kraken, Coinbase каби йирик крипто биржалар Lightning тўловларини қўллаб-қувватлайди, бу орқали тез ва арзон транзакциялар амалга оширилмоқда. Lightning каналларининг умумий сиғими ўсиб бормоқда ва кичик чиқимли каналлар ўрнини катта ва самаралироқ каналлар эгалламоқда. Амалиётда Lightning орқали транзакция комиссиялари деярли нолга тенг (баъзан 0 фоизга яқин) ва тўловлар ярим сониядан ҳам кам вақт ичида бажарилади. Ушбу платформа микромолиялашган тўловлар ва кундалик операциялар учун қулайлик яратмоқда.

Laer-2 ва ён занжир (sidechain) лойиҳалар ҳам Bitcoin блокчейнини кенгайтирмоқда. Масалан, RSK ва Stacks каби платформалар, шунингдек янги роллуплар (Cоре, Merlin каби) Bit ўзида смарт-контрактларга асосланган DeFi хизматларини яратиш имконини беради. Улар орқали lent, DeFi DEX, барқарор тангалар ва бошқа молиявий воситалар яратилмоқда. 2024 йилда Taproot Assets (Таро) каби янги протоколлар пайдо бўлиб, Lightning тармоғида токен яратишни осонлаштирди. Шунингдек, 2025 йилда Tether компанияси Lightning/Тапроот асосида USDT стейблкоинини чиқаришни режалаштирмоқда. Бу каби янгиликлар Bitcoinʼни ўзида қолган ликвидлик ва рентабелликни оширишга ёрдам беради. Ҳозирги кунда Bitcoin DeFi (BTCFи) бўйича TVL атиги 5–6 миллиард доллар даражасида, аммо инфратузилма сезиларли даражада яхшиланиши билан бу соҳа тез ривожланиши кутилмоқда.

Янги регуляцион ўзгаришлар, CBDC рақобати ва глобал иқтисодий муҳит

АҚШ Конгрессида «Digital Asset Market CLARITY Act» лойиҳаси кўриб чиқилди ва бу ҳужжат крипто активлар устидан тартибга солишни аниқлаштиришни мақсад қилган. Шунингдек, Конгрессда доимий барқарор тангалар ва стратегик Bitcoin захираларини тартибга солувчи қонун лойиҳалари муҳокама қилинмоқда. CryptoSlate таҳлилига кўра, АҚШ ҳукумати рақамли валюталар бўйича қарор қабул қилишда эҳтиёткор ёндашаётганини билдириб, «ягона марказий банк рақамли валютасига» (retail CBDC) тўла ўтмаслик тарафдори бўлган. Бу эса аксинча Bitcoin ва бошқа хусусий крипто активларга рақамли муқобил сифатида қарашни рағбатлантиради.

Халқаро майдонда эса CBDC лойиҳалари кучаймоқда: Хитой e-юан (eCNY) синовларини кенгайтиришда давом этмоқда, Европа Иттифоқида эса рақамли евро яратиш устида ишланяпти. Рақамли валюта бўйича бундай қатъий таржибалар ҳам Bitcoin учун рақобат муҳитини яратиши, ҳам тескари эффект сифатида талабни ошириши мумкин. Шу билан бирга, Европанинг MiCA регуляцияси 2024 йил охирига жорий этилиб, Европа бозоридаги крипто-фаолиятни қатъий назоратга олди. Хитойда эса PBOC stablecoin ва номаълум транзакцияларни ҳам қонуний таглик остига олишни эълон қилиб, иқтисодий барқарорликни сақлаш тарафдори бўлди. Глобал иқтисодиётда ҳам инфляция пасайиб бориши, пандемия сўнгига қадар орттирилган қарзлар ва геополитик хавфлар Bitcoin ва бошқа крипто активларга бўлган эҳтиёжни бевосита таъсир қилиши мумкин.

Bitcoinʼга муқобил инвестиция сифатида эътибор

Bitcoinʼга эътибор кўп ҳолларда уни рақамли олтин сифатида кўриш билан боғлиқ. Йирик молия институтлари Bitcoinʼни инвесторларнинг кўп йиллик инфляция таҳдидига қарши диверсификация воситаси деб ҳисоблаяпти. Масалан, JPMorgan таҳлилчилари Bitcoinʼни «фиат девалвациясига қарши суғурта» портфели таркибида олтин билан биргаликда тавсифлаб, охирги йилларда ушбу активларга давлат ва корпоратив харидларнинг ортиб бораётганини таъкидлаган. Уларнинг ёзишича, юқори инфляция таҳдидлари, ҳукуматлар бюджетидаги катта камомадлар ва Марказий банкларнинг мустақиллиги ҳақида хавотир Bitcoin ва олтинга катта оқимларни келтириб чиқармоқда. Шу боис, бозорда Bitcoin узоқ муддатда мустаҳкамланиши ва диверсификация воситаси сифатида долзарблиги ҳақида фикрлар кучаймоқда.