9 йилда 40 баробарлик ўсиш: Хитойнинг Ўзбекистондаги улкан сармоялари қаерга сарфланди?
Евроосиё тараққиёт банкининг янги ҳисоботига кўра, сўнгги 9 йил ичида Хитойнинг Ўзбекистонга киритган сармоялари ҳажми 40 баробарга кўпайиб, 10 миллиард доллардан ошиб кетган.
2016 йилдан бери Хитойнинг Ўзбекистон иқтисодиётига киритган инвестициялари ҳажми қарийб 40 баробарга ошиб, 2025 йилнинг биринчи ярми якунига кўра 10,7 миллиард долларга етди. Бу ҳақда Евроосиё тараққиёт банки тайёрлаган таҳлилий ҳисоботда маълум қилинди.
Ҳисоботга кўра, 2016 йилда Хитой сармоялари 284 миллион доллар атрофида бўлган бўлса, кейинги йилларда энергетика, нефт-кимё ва қайта ишлаш саноатида йирик лойиҳалар ҳисобига кескин ўсиш қайд этилди. Айни пайтда Ўзбекистон Хитой инвестицияларини жалб қилиш ҳажми бўйича Марказий Осиёда Қозоғистондан кейин иккинчи ўринга чиққан.
Ўзбекистон иқтисодиётига йўналтирилган 10,7 миллиард долларлик сармоянинг энг катта қисми энергетика соҳасига тўғри келади. Мазкур йўналишга 5,5 миллиард доллар инвестиция киритилган бўлса, қайта ишлаш саноатига 3,3 миллиард доллар ажратилган. Қолган маблағлар нефт-газ инфратузилмаси ва саноат лойиҳаларига йўналтирилган.
2024 йил ҳамда 2025 йилнинг биринчи ярми давомида Хитой компаниялари Ўзбекистондаги иштирокини янада кучайтирди. Энг йирик лойиҳа сифатида Sinopec ва Saneg томонидан Бухоро вилоятида барпо этилаётган, қиймати 3,3 миллиард долларга баҳоланган олефин ишлаб чиқариш мажмуаси қайд этилди. Ушбу корхонани келгуси йилда ишга тушириш режалаштирилган.
«Яшил» энергетика соҳасида ҳам Хитой капитали фаол жалб этилмоқда. Sany Renewable Energy Қорақалпоғистонда қиймати 1,2 миллиард доллар бўлган шамол электр станцияси қурилишини амалга оширмоқда.
Шу билан бирга, China Southern Power Grid Бухоро вилоятидаги ACWA Power’га тегишли «Bash Wind» ва «Dzhankeldy» шамол энергетикаси лойиҳалари капиталига кириб, ҳар бир лойиҳанинг 35 фоиз улушини сотиб олган. Биринчи босқичда бу лойиҳаларга 230–240 миллион доллар сармоя киритилган.
Газ соҳасида эса Daxon Holdings компанияси иштирокидаги «Gazli Gas Storage» лойиҳаси алоҳида аҳамият касб этади. Компания 2024 йил феврал ойида ушбу лойиҳанинг 60 фоиз улушини харид қилган бўлиб, 2025 йил охиригача 50–55 миллион доллар инвестиция киритиш режалаштирилган.
