Энг йирик метро тармоқларига эга 10 та давлат

Метрополитен тизимлари бугунги глобал шаҳарсозликнинг энг муҳим таянчларидан бири ҳисобланади. Жаҳоннинг энг ривожланган давлатлари транспорт стратегиясининг марказига айнан метро тармоқларини қўйган бўлиб, бу орқали йўловчи оқимининг хавфсиз, тез ва қулай ҳаракатланишини таъминлашга эришмоқда. Метро линияларининг кенгайиши, янги станциялар қурилиши ва рақамлаштирилган бошқарув тизимлари жадал суръатлар билан ривожланаётгани бежиз эмас — замонавий шаҳар ҳаёти миллионлаб аҳолининг кундалик қатнови билан чамбарчас боғлиқ.

Метро тизими энг яхши ривожланган давлатлар ичида Хитой мутлақ етакчи саналади: мамлакат бўйлаб 50 дан ортиқ шаҳарда жами 9 500 километрдан зиёд метро линиялари мавжуд. Пекин, Шанхай ва Гуанчжоу каби агломерациялар бу улкан тармоқнинг асосий устуни ҳисобланади. Хитой 2025 йил охирига қадар метро тармоғини 10 500 километрга етказишни режалаштирган.

Иккинчи ўринни АҚШ эгаллайди. Автомобилга моил транспорт маданиятига қарамай, мамлакатда 1 300 километр метро линиялари фаолият юритади. Ню Йорк метрополитени 472 станцияси билан етакчи ҳисобланади, Вашингтон ва Сан-Франсискода эса инфратузилма кенгайтирилмоқда.

Учинчи ўриндаги Жанубий Корея энг технологиялашган метро тизимларидан бирига эга. Сеул метросининг узунлиги 1 100 километрдан ошган бўлиб, у контактсиз тўлов, юзни таниш орқали кириш ва кўп тилли интерфейс каби замонавий ечимлар билан жиҳозланган.

Ҳиндистонда ҳақиқий транспорт инқилоби рўй бермоқда. Деҳлидан тортиб Мумбай ва Бангалоргача бўлган 18 шаҳарда жами қарийб 958 километр узунликдаги линиялар фаолият юритмоқда — бу федерал ва ҳудудий ҳокимиятлар ўртасидаги фаол ҳамкорликка, шунингдек, давлат-хусусий шерикликнинг кенг жорий этилишига асосланган жадал ўсишдан далолат беради.

Кейинги ўринни Япония метроси эгаллаган. Япония метролари — аввало Токио ва Осака тизимлари — ўзининг мукаммал аниқлиги, тозалиги ва пухта интеграцияси билан машҳур. Токионинг тахминан 900 километрга яқин метро тармоғи ҳар куни саккиз миллиондан ортиқ йўловчини ташийди. Автопилот бошқаруви ва энергия тежамкор поездлар соҳасидаги инновациялар Японияни ҳали ҳам дунё етакчилари қаторида ушлаб турмоқда.

Олтинчи ўринда эса Россия метролари, айниқса Москва ва Санкт-Петербургдаги тизимлар, ўзининг архитектура ҳашамати ва ишончлилиги билан машҳур. Москванинг Катта ҳалқа линияси дунёдаги энг йирик йўналишлардан бири бўлиб, мамлакатнинг транспорт ривожи борасидаги амбицияларини ифодалайди. Россияда метро линияларининг умумий узунлиги 800 километрдан ошади.

Германия метролари эса юқори технологиялар ва барқарор ривожланиш уйғунлигидан иборат. Берлин, Мюнхен ва Гамбург тармоқлари биргаликда 700 километрдан ортиқни ташкил этади. Электрлаштириш ва реал вақт режимидаги мобил маълумотларга катта эътибор қаратилиши Германия метроларини дунё учун ибратли моделга айлантирган.

Саккизинчи ўринни эгаллаган Бразилия — Лотин Америкасида метро соҳасининг етакчиси. Сан-Паулу тармоғи тахминан 400 километр узунлик ва 91 станция билан мамлакатда пешқадамлик қилади. Ақлли чипталар ва маълумотларга асосланган жамоат транспорт тизимининг жорий этилиши мегаполиснинг кенгайиши билан боғлиқ муаммоларни енгиллаштиришга хизмат қилмоқда.

Дунёдаги биринчи ерости темир йўлига эга Буюк Британия тўққизинчи ўринни эгалламоқда. Лондон метрополитени ҳанузгача глобал рамз сифатида ўз ўрнини сақлаб туради. Элизабет линияси каби модернизация дастурлари Буюк Британиянинг метро тизимини янада барқарор ва қулай қилишга интилаётганини кўрсатади. Тармоқнинг умумий узунлиги 400 километрдан ошади.

Ўнинчи ўринда эса Франция: Париж метрополитени, шунингдек Лион ва Марселда кенгайиб бораётган тизимлар Франциянинг шаҳар транспорти борасидаги бой меросининг ажралмас қисми ҳисобланади. Метро линиялари узунлиги ҳозирда тахминан 220 километрни ташкил этади, Grand Paris Express деб номланган улкан лойиҳа эса 2030 йилгача яна 200 километрдан ортиқ янги линиялар қўшишни кўзда тутган.

Маълумот учун, Ўзбекистонда ҳам метро тизими мавжуд бўлиб, Тошкент метрополитенининг умумий узунлиги 67,2 км ни ташкил этади. Линиялар сони 4 та (Чилонзор йўли, Ўзбекистон йўли, Юнусобод йўли ва Ўзбекистон мустақиллигининг 30 йиллиги йўли), бекатлар эса 48 тани ташкил этади. 2024 йилнинг январ-июн ойларида Тошкент метрополитенида бир кунда ўртача 724,5 минг нафар йўловчилар ташилган бўлиб, 2023 йилнинг мос даври билан солиштирилганда ушбу кўрсаткич 277,1 минг йўловчига ошган.