АҚШсиз сценарий: Украина хавфсизлик моделини қабул қилди

Украина, АҚШ ва Европа иттифоқчиларининг Берлиндаги уч кунлик музокаралари ҳудудлар бўйича жиддий силжишга олиб келмади, лекин Киевнинг хавфсизлик кафолатлари эвазига бўлиши мумкин бўлган ён беришларни белгилаб берди. Муҳокамалар натижалари шуни кўрсатади: Украина урушни тугатишга яқинлашиш учун ён беришга тайёр, аммо энг кескин масала – Донбасс мақоми – бўйича Киев қатъий рад жавобини бермоқда.

Украина рози бўлган ён беришлар:

НАТОдан воз кечиш. Киев амалда воз кечган асосий нарса – ҳарбий алянсга тезкор ва сўзсиз кириш истаги. Украина делегацияси алянсга аъзолик энди тинчлик келишувининг мажбурий шарти сифатида қаралмаслигини аниқ айтди. Бунинг ўрнига, Украина НАТОнинг 5-моддаси модели бўйича, лекин блокка расман қўшилмаган ҳолда, муқобил хавфсизлик кафолатларини муҳокама қилишга тайёр. Бу уруш даврида Киев позициясидаги энг муҳим ўзгаришдир. CNN хабар беришича, АҚШ бу масалада Украина шартларига рози бўлишга тайёр.

Армияни қисқартириш. The Guardian хабар беришича, Киев Қуролли кучлар сонини 800 минг кишигача қисқартиришга тайёр. Бу катта ён бериш эмас – ҳозирда Қуролли кучлар сафида 900 мингга яқин киши хизмат қилмоқда. Россия Украинадан армияни икки баробар қисқартиришни талаб қилганди.

Ўт очишни тўхтатишни назорат қилиш формати. Украина АҚШ раҳбарлигида Европа давлатлари ва можародаги барча томонлар вакиллари иштирокида ярашувни халқаро мониторинг қилиш механизмини муҳокама қилишга рози бўлди. Илгари Киев шерикларнинг аниқ мажбуриятларисиз урушни музлатиб қўйиши мумкин бўлган ҳар қандай схемаларга эҳтиёткорлик билан ёндашарди.

Америка қўшинларисиз хавфсизлик модели. Киев келажакдаги хавфсизлик архитектураси АҚШ қуруқлик қўшинларининг иштирокисиз шаклланишини қабул қилди. Вашингтон Украинага ўз ҳарбийларини юбориш масаласини умуман кўриб чиқмаётганини очиқ билдирди ва Киев бу позицияни музокаралардаги асосий воқелик сифатида қабул қилди. Шу билан бирга, Европадаги «хоҳловчилар коалицияси» Украинада эҳтимолий ўт очишни тўхтатиш келишувига риоя этилишини таъминлаш учун «кўп миллатли кучлар»ни жўнатишга тайёр эканини маълум қилди.

Шу билан бирга, Украина муроса чегараларини қатъий белгилаб қўйди. Киев Қуролли кучларни Донбассдан олиб чиқишга рози бўлмади, ташқи бошқарув остидаги демилитаризация қилинган ёки «эркин иқтисодий зона» ғояларини қабул қилмади ва Славянск ҳамда Краматорскни топширишни муҳокама қилишдан бош тортди. Украина ҳудудий ён беришларни истисно қилди.

Параллел равишда тақдим этилган Европа кафолатлари режаси эҳтимолий муроса доирасини кенгайтиради, лекин хавфларни ҳам келтириб чиқаради. Киев ҳаво ва денгиз ҳудудини ҳимоя қилиш учун Европа давлатларининг кўп миллатли иштироки ғоясини қўллаб-қувватлади, бироқ бу банд деярли аниқ Москванинг кескин қаршилигига учрашини тушунади.