«Kotlovan» uylar nazorati, kamayotgan gaz va bayramni o‘z hisobidan nishonlaydigan davlat idoralari - 22-dekabr dayjesti

O‘zbekistonda gaz va neft qazib olish kamaydi, ko‘mir esa aksincha

O‘zbekistonda energiya resurslarini qazib olishda turlicha tendensiyalar kuzatilmoqda: tabiiy gaz va neft hajmi kamaygan, ko‘mir ishlab chiqarish esa aksincha o‘sgan. Statistika agentligi hisobotiga ko‘ra, joriy yilning 11 oyida gaz qazib olish o‘tgan yilga nisbatan 5,1 foizga qisqarib, 38,9 mlrd kubometrni tashkil etgan. Neft sohasida ham pasayish davom etib, ishlab chiqarish hajmi 8,6 foizga kamaygan holda 601,2 ming tonnagacha tushgan. Ushbu pasayish sur’atlari so‘nggi ikki yil davomida barqaror salbiy ko‘rsatkichlarni qayd etmoqda.

Aksincha, respublikada ko‘mir qazib olish hajmi izchil ravishda oshib bormoqda. Oxirgi ikki yilda bu ko‘rsatkich 5,7 million tonnadan 7,5 million tonnaga yetkazildi. An’anaviy uglevodorodlar (gaz va neft) qazib olish kamayib borayotgan bir sharoitda, ko‘mir ishlab chiqarishning jadallashishi mamlakat iqtisodiyotini muqobil energiya manbalari bilan ta’minlashga xizmat qilmoqda. Bu ko‘rsatkichlar energiya xavfsizligini ta’minlashda ko‘mirning roli ortayotganidan dalolat beradi.

Davlat idoralarida Yangi yil korporativlarini budjet hisobidan tashkillashtirish taqiqlanadi

O‘zbekiston hukumati qarori bilan davlat idoralarida Yangi yil korporativ tadbirlarini budjet va byudjetdan tashqari mablag‘lar hisobidan o‘tkazish taqiqlandi. Ushbu cheklov vazirliklar, idoralar, mahalliy hokimliklar hamda davlat ulushi 50 foizdan kam bo‘lmagan korxonalarga taalluqlidir. Qarordan ko‘zlangan asosiy maqsad — davlat mablag‘larini tejash va asossiz xarajatlarning oldini olishdir. Taqiq faqat davlat sektoriga tegishli bo‘lib, xususiy kompaniyalar o‘z bayram tadbirlarini tashkil etishda erkin qoladi.

Shu bilan birga, davlat tashkilotlari xodimlari uchun bayramni nishonlash bo‘yicha muqobil imkoniyat qoldirilgan. Xodimlar ish vaqtidan tashqari paytlarda, o‘z shaxsiy mablag‘lari (oylik maosh yoki mukofot pullari) hisobidan bayram tadbirlarini mustaqil tashkil etishlari mumkin. Bunda budjet mablag‘laridan foydalanish qat’iyan man etiladi. Mazkur chora davlat xizmatchilari orasida moliyaviy intizomni mustahkamlashga qaratilgan navbatdagi qadam sifatida baholanmoqda.

Uy olish xavfsizligi: ulushli qurilishda yangi qoidalar taklif qilindi

O‘zbekistonda ulushli qurilish (kotlovan) asosida uy sotib oluvchilarni himoya qilish maqsadida yangi qonun loyihasi ishlab chiqildi va jamoatchilik muhokamasiga qo‘yildi. Yangi tartib qurilish muddatlarining kechikishi, loyihalarning to‘xtab qolishi va fuqarolar mablag‘larining maqsadsiz sarflanishi kabi tizimli muammolarning oldini olishga qaratilgan. Loyiha doirasida developerlar zimmasiga qo‘shimcha moliyaviy va huquqiy talablar yuklanib, ulushdorlarning huquqlarini kafolatlovchi qat’iy mexanizmlar joriy etilishi kutilmoqda.

Mazkur hujjat bozorda faqat professional va moliyaviy barqaror qurilish kompaniyalarining qolishini ta’minlashga xizmat qiladi. Yangi tizim orqali fuqarolar tomonidan kiritilgan mablag‘larning maqsadli ishlatilishi ustidan nazorat kuchaytiriladi. Hozirda jamoatchilik ushbu loyiha bo‘yicha o‘z taklif va e’tirozlarini bildirish imkoniyatiga ega bo‘lib, bu sohadagi shaffoflikni oshirishda muhim qadam bo‘lishi ta’kidlanmoqda.

1-yanvardan tadbirkor ayollar uchun yangi moliyaviy mexanizmlar joriy etiladi

2026 yil 1-yanvardan boshlab "HAMROH" dasturi doirasida tadbirkor ayollarni qo‘llab-quvvatlashning yangi mexanizmlari joriy etiladi. Unga ko‘ra, rahbari ayol bo‘lgan yoki ta’sischilari tarkibida ayollar ulushi kamida 50 foizni tashkil etgan kichik va o‘rta biznes sub’ektlariga bazaviy hisoblash miqdorining 25 ming baravarigacha kreditlar ajratiladi. Kredit olishning asosiy sharti — korxonada kamida 10 ta yangi ish o‘rni yaratilishi belgilangan bo‘lib, foiz stavkasi Markaziy bank asosiy stavkasidan 10 foiz punktdan yuqori bo‘lmasligi kafolatlanadi.

Shuningdek, kredit olish jarayonini yengillashtirish maqsadida "Biznesni kafolatlash milliy kompaniyasi" tomonidan kredit summasining 70 foizigacha kafillik berish tizimi yo‘lga qo‘yiladi. Bu mexanizm bank xatarlarini kamaytirish va xotin-qizlarning yirik biznes loyihalarini moliyalashtirishni faollashtirishga qaratilgan. Mazkur tashabbus nafaqat ayollar tadbirkorligini kengaytirish, balki mamlakatda ishbilarmonlik muhitini yaxshilash va ayollar bandligini ta’minlashda muhim moliyaviy instrument bo‘lishi kutilmoqda.